اعلام تعرفه‌های تازه از سوی دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، بازارهای مالی جهان را به لرزه درآورد. روز جمعه ۱۵ فروردین، شاخص‌های سهام در آسیا سقوط کم‌سابقه‌ای را تجربه کردند که از زمان بحران کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰ بی‌نظیر بوده است.
در وال‌استریت نیز وضعیت بحرانی بود. شاخص اس‌اندپی-۵۰۰، که ارزش سهام ۵۰۰ شرکت بزرگ آمریکا را اندازه‌گیری می‌کند، ۲.۴ تریلیون دلار از دست داد و به بدترین افت یک‌روزه خود از ژوئن ۲۰۲۰ تاکنون رسید. در مجموع، بازارهای مالی آمریکا در روز پنجشنبه حدود ۳.۱ تریلیون دلار کاهش ارزش داشتند.
تعرفه‌های گسترده ترامپ علیه جهان
دونالد ترامپ در ۱۳ فروردین اعلام کرد که حداقل ۱۰ درصد تعرفه بر تمامی کالاهای وارداتی به آمریکا اعمال خواهد شد. این تعرفه برای برخی کشورها، از جمله چین و اعضای اتحادیه اروپا، افزایش بیشتری یافت. کشورهای کوچک‌تر آسیایی نیز با تعرفه‌های سنگین ۴۹ درصدی مواجه شدند.
به گفته ترامپ، این سیاست‌ها در راستای دفاع از کارگران آمریکایی اتخاذ شده است. او این اقدام را «روز آزادی» نامیده و تاکید کرده که آمریکا باید از وابستگی به واردات خارجی بکاهد.
ضرر ۲۰۸ میلیارد دلاری ثروتمندترین افراد جهان
طبق گزارش بلومبرگ، پس از اعلام تعرفه‌های جدید، ۵۰۰ نفر از ثروتمندترین افراد جهان مجموعاً ۲۰۸ میلیارد دلار از دارایی‌های خود را از دست دادند. این افت، چهارمین کاهش بزرگ یک‌روزه در تاریخ ۱۳ ساله شاخص میلیاردرهای بلومبرگ محسوب می‌شود و از زمان همه‌گیری کووید-۱۹ تاکنون بی‌سابقه بوده است.
در این میان، مارک زاکربرگ، مدیرعامل شرکت متا، با ضرر ۱۷.۹ میلیارد دلاری، بیشترین زیان را متحمل شد. ارزش سهام شرکت متا ۹ درصد سقوط کرد. جف بزوس، بنیان‌گذار آمازون، نیز به دلیل کاهش ۹ درصدی سهام این شرکت، ۱۵.۹ میلیارد دلار از ثروت خود را از دست داد. ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، نیز در پی افت ۵.۵ درصدی سهام تسلا، ۱۱ میلیارد دلار ضرر کرد.
آشفتگی در بازارهای آسیایی
به گزارش رویترز، پس از اعلام این تعرفه‌ها، ارزش نفت خام، سهام شرکت‌های بزرگ فناوری و حتی دلار آمریکا در برابر سایر ارزها کاهش یافت. حتی طلا، که معمولاً در شرایط بحران به‌عنوان یک دارایی امن شناخته می‌شود، تحت تأثیر این تحولات افت قیمت داشت.
بازارهای مالی شانگهای، تایوان، هنگ کنگ و اندونزی در روز جمعه به دلیل تعطیلات بسته بودند، اما در سایر نقاط آسیا، شاخص‌های سهام افت محسوسی را تجربه کردند. شاخص نیکی ۲۲۵ توکیو با ۴.۳ درصد کاهش به ۳۳ هزار و ۲۶۳ واحد رسید. شاخص بازار سهام کره جنوبی، کوسپی، نیز ۱.۸ درصد افت داشت.
واکنش ژاپن به بحران تعرفه‌ای
دولت ژاپن این اقدامات را تهدیدی جدی برای اقتصاد خود می‌داند. شیگرو ایشیبا، نخست‌وزیر ژاپن، در جلسه‌ای در پارلمان این کشور اعلام کرد که این تعرفه‌ها یک «بحران ملی» محسوب می‌شود.
ایالات متحده یکی از بزرگ‌ترین مقاصد صادراتی ژاپن است و صنعت خودروسازی یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی این کشور به شمار می‌رود. در سال گذشته، ۲۸ درصد از کل صادرات ژاپن به آمریکا مربوط به خودرو بود. ژاپن سالانه ۱.۴۹ میلیون دستگاه خودرو به ایالات متحده صادر می‌کند، در حالی که شرکت‌های خودروسازی ژاپنی، مانند تویوتا و هوندا، ۳.۳ میلیون خودرو را در خاک آمریکا تولید می‌کنند.
با این حال، ترامپ در چارچوب سیاست‌های جدید تعرفه‌ای خود، ۲۴ درصد عوارض بر واردات خودرو از ژاپن وضع کرده است. این اقدام می‌تواند به‌شدت بر تولیدکنندگان خودرو در ژاپن و میلیون‌ها شاغل در این صنعت تأثیر منفی بگذارد.
رویکرد ژاپن در برابر تعرفه‌های آمریکا
نخست‌وزیر ژاپن تاکید کرد که دولت برای کاهش اثرات این بحران، رویکردی آرام اما قاطعانه را در پیش خواهد گرفت. وی اعلام کرد که مذاکرات با دولت ترامپ در دستور کار قرار دارد تا تعرفه‌ها کاهش یابند و روابط تجاری میان دو کشور بهبود یابد.
با توجه به وابستگی بالای اقتصاد ژاپن به صادرات خودرو، سیاست‌های تعرفه‌ای جدید آمریکا می‌تواند ضربه بزرگی به این کشور وارد کند. به همین دلیل، دولت ژاپن در تلاش است تا از طریق دیپلماسی اقتصادی، از شدت تأثیرات منفی این تصمیم بکاهد.
جمع‌بندی
تعرفه‌های جدید دونالد ترامپ موجی از نگرانی و آشفتگی را در بازارهای جهانی ایجاد کرده است. از سقوط بازارهای آسیایی گرفته تا کاهش دارایی‌های میلیاردرهای مشهور، تأثیرات این سیاست‌های تجاری گسترده و غیرقابل‌انکار است.
در حالی که برخی کشورها، مانند ژاپن و کره جنوبی، به دنبال راه‌حل‌های دیپلماتیک هستند، اقتصاددانان هشدار داده‌اند که اگر این سیاست‌ها ادامه پیدا کند، ممکن است جهان وارد یک دوره رکود اقتصادی جدید شود.
