جیم بالسیلی، رئیس و مدیرعامل پیشین شرکت ریسرچ این موشن و یکی از بنیان‌گذاران بلک‌بری، نگرانی خود را درباره آسیب‌پذیری اقتصادی کانادا در برابر جنگ تجاری احتمالی با ایالات متحده ابراز کرده و این وضعیت را «مشکلی که خودمان ایجاد کرده‌ایم» خوانده است. بالسیلی با انتقاد از آماده نبودن کانادا اظهار داشت: «در حالی که آن‌ها آماده می‌آیند، ما در خواب راه می‌رویم.»
آسیب‌پذیری کانادا: زخمی که خود وارد کرده‌ایم
بالسیلی در مصاحبه با برنامه CTV Question Period وضعیت نامطمئن کانادا را در میان کشورهای توسعه‌یافته بی‌سابقه توصیف کرد. او گفت: «هیچ کشور دیگری اجازه نداده است که در این‌همه جنبه‌های مهم از رفاه و امنیت خود، این‌قدر آسیب‌پذیر شود. این‌ها زخم‌هایی است که خودمان به خودمان وارد کرده‌ایم.»
این اظهارات در حالی بیان می‌شود که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب ایالات متحده، آماده است تا با صدور دستورات اجرایی اولیه، تعرفه ۲۵ درصدی جامعی را بر تمام واردات از کانادا اعمال کند. ترامپ در ابتدا این تعرفه‌ها را با دلایل مربوط به امنیت مرزی و مبارزه با مواد مخدر توجیه کرده بود، اما اکنون این اقدامات را ابزاری برای کاهش کسری تجاری ایالات متحده با کانادا معرفی می‌کند.
استراتژی‌های قدیمی در اقتصادی در حال تغییر
بالسیلی معتقد است که کانادا نتوانسته است خود را با اقتصاد جهانی در حال تحول سازگار کند. او توضیح داد: «این دیگر اقتصاد تجارت‌محور پس از جنگ جهانی دوم نیست. قواعد بازی ۳۰ سال پیش تغییر کرد. کشورهای موفق استراتژی‌های خود را تطبیق دادند، اما کانادا به استراتژی‌های قدیمی خود ادامه داد و همین ما را به این وضعیت آسیب‌پذیر رسانده است.»
چالش‌های بهره‌وری در کانادا، این وضعیت را تشدید کرده است. طبق گزارش سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD)، رشد تولید ناخالص داخلی سرانه کانادا طی ۴۰ سال آینده در میان کشورهای عضو این سازمان رتبه آخر را خواهد داشت. همچنین در سال ۲۰۲۳، کانادا بدترین کاهش بهره‌وری نیروی کار را با افت ۱.۸ درصدی در میان کشورهای OECD تجربه کرد.
هشدارهای نادیده گرفته شده
بالسیلی به دوران نخست ریاست‌جمهوری ترامپ به‌عنوان یک فرصت ازدست‌رفته برای تقویت موقعیت کانادا اشاره کرد. او به طور خاص از جرد کوشنر، مشاور پیشین ترامپ و داماد او، نام برد که «بند غروب» در توافق‌نامه تجارت آزاد آمریکای شمالی (CUSMA) را تحسین کرده بود؛ بندی که اجازه بازنگری این توافق‌نامه هر شش سال یک‌بار و پایان عمر آن را در ۱۶ سال مشخص می‌کند.
کوشنر در یک مقاله در سال ۲۰۲۰ بر اهمیت حفظ اهرم فشار ایالات متحده در روابط تجاری تأکید کرده بود تا از اقدامات تجاری ناعادلانه جلوگیری شود. بالسیلی گفت: «کوشنر ما را هشدار داده بود و حالا دقیقاً در همان جایی هستیم که او پیش‌بینی کرده بود.»
پیامدهای اقتصادی
ایالات متحده همچنان بزرگ‌ترین شریک تجاری کانادا است و حجم تجارت دوجانبه میان این دو کشور به ۱.۳ تریلیون دلار در سال می‌رسد. کانادا همچنین بزرگ‌ترین بازار صادراتی برای ۳۶ ایالت آمریکاست. با این حال، تعرفه ۲۵ درصدی می‌تواند تأثیرات شدیدی بر اقتصاد کانادا داشته باشد و طبق گزارش اتاق بازرگانی کانادا، تولید ناخالص داخلی این کشور را تا ۲.۶ درصد کاهش دهد و هر خانواده کانادایی به‌طور متوسط ۱۹۰۰ دلار در سال از دست بدهد.
مسیری به جلو: ایجاد مقاومت اقتصادی
بالسیلی در پاسخ به این سؤال که کانادا چگونه می‌تواند وابستگی خود به اقتصاد ایالات متحده را کاهش دهد، گفت: «این فقط بحث وابستگی نیست، بلکه مسئله مسئولیت است.» او ادامه داد: «یک کشور مسئول، خانه‌ای از آجر می‌سازد، اما ما خانه‌ای از چوب ساختیم. حالا گرگ بزرگ بد از راه رسیده و همه در حال سردرگمی‌اند که چه باید کرد.»
بالسیلی خواستار شنیده شدن «صداهای جدید» و اتخاذ رویکردی تازه در سیاست‌گذاری شد و بر لزوم اولویت‌بخشی به مقاومت اقتصادی به جای مشغول شدن به مسائل سیاسی تأکید کرد. او گفت: «این مسئله درباره توقف اشتباهات است. ما به یک گفت‌وگوی اقتصادی معنادار نیاز داریم، وگرنه این فرسایش ادامه خواهد یافت.»
امید به نوآوری
بالسیلی، که عضو شورای نوآوران کانادایی است، اخیراً در تأسیس مؤسسه کانادایی شیلد نقش داشته است؛ ابتکاری که هدف آن تقویت نوآوری بومی برای ایجاد تأثیر بلندمدت در کشور است. او ۱۰ میلیون دلار برای آغاز این پروژه اهدا کرده و نسبت به نسل آینده ابراز امیدواری کرده است. او گفت: «بهترین زمان برای کاشتن یک درخت ۲۰ سال پیش بود؛ دومین زمان مناسب، اکنون است. من با بسیاری از ذهن‌های جوان و روشن‌فکر ملاقات کرده‌ام که می‌خواهند کشوری بهتر بسازند و روی آن‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنم.»
نتیجه‌گیری
انتقادات بالسیلی یادآوری روشنی است از نیاز کانادا به نوسازی استراتژی‌های اقتصادی و ایجاد مقاومت در برابر یک چشم‌انداز جهانی در حال تغییر. همان‌طور که او گفت: «این وضعیت کاملاً قابل حل است—اما تنها اگر اکنون اقدام کنیم.»
