وزارت خزانه‌داری آمریکا روز جمعه ۱۶ خرداد از اعمال تحریم‌های تازه علیه شبکه‌ای از شرکت‌ها و اشخاص خبر داد که به گفته این نهاد، در حال راه‌اندازی و هدایت «بانکداری سایه‌ای» برای جمهوری اسلامی ایران هستند؛ ساختاری مخفیانه که میلیاردها دلار پول حاصل از فروش نفت را جابه‌جا کرده و منبع مالی برنامه‌های هسته‌ای، موشکی و نیروهای نیابتی تهران محسوب می‌شود.
در بیانیه‌ای رسمی اعلام شد که این شبکه با بهره‌گیری از شرکت‌های صوری در امارات و هنگ‌کنگ، پول‌های نفتی را از مسیرهایی غیررسمی و دور از چشم نظام مالی جهانی منتقل کرده و به ایران بازمی‌گردانده است. این اقدامات نه‌تنها تحریم‌ها را بی‌اثر می‌کرده بلکه، به گفته مقامات آمریکایی، فساد ساختاری را در داخل ایران تقویت و منابع کشور را به نفع مقامات حکومتی منحرف کرده است.
نقشه‌ای با چند سرخط: از صرافی‌های داخل ایران تا شرکت‌های صوری در امارات و شرق آسیا
دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری (OFAC) می‌گوید این شبکه شامل ده‌ها نهاد و شخص حقیقی از جمله خانواده زرین‌قلم است که با شرکت‌های مرتبط با حکومت ایران در تعامل بوده‌اند. این نهاد همچنین دو شرکت اماراتی یعنی ایس پترکم اف‌زی‌ای و مادریت جنرال تریدینگ را به‌دلیل همکاری با شرکت ملی نفتکش ایران تحریم کرده است.
به گفته اسکات بسنت، معاون وزیر خزانه‌داری آمریکا در امور تروریسم و اطلاعات مالی، این سیستم موازی بانکی به مثابه رگ حیاتی مالی جمهوری اسلامی عمل می‌کرده است. او تأکید کرد: «با استفاده از این شبکه، حکومت ایران نه‌تنها درآمد نفتی‌اش را حفظ کرده، بلکه فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده‌اش در منطقه را نیز تغذیه مالی کرده است.»
تهران زیر ذره‌بین، واشینگتن در آستانه توافق؟
اعلام این تحریم‌ها در شرایطی صورت گرفته که دولت دونالد ترامپ همچنان به‌دنبال توافقی جدید با جمهوری اسلامی ایران در حوزه هسته‌ای است. با این حال، ناظران می‌گویند اعمال این سطح از تحریم‌ها نشانه‌ای است از فشار فزاینده‌ای که دولت آمریکا می‌خواهد هم‌زمان با مذاکرات احتمالی، بر تهران تحمیل کند.
در بیانیه وزارت خزانه‌داری همچنین تأکید شده که هدف از تحریم‌های جدید، قطع مسیرهای حیاتی دسترسی ایران به منابع مالی و جلوگیری از دور زدن تحریم‌هاست. واشینگتن در عین حال اعلام کرده است که این شبکه، فساد ساختاری در ایران را گسترش داده و به ضرر مستقیم مردم عمل کرده است.
