تهران، ۲۹ فروردین – در حالی‌که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در سفری رسمی وارد تهران شده، هم‌زمان با دیدار با مقامات ارشد جمهوری اسلامی در گفت‌وگویی با روزنامه لوموند اعلام کرد ایالات متحده در تلاش است توافقی ساده‌تر و فاقد ضمائم فنی پیچیدۀ برجام را با ایران حاصل کند.
گروسی که با رئیس‌جمهور ایران، رئیس سازمان انرژی اتمی و دیگر مقامات دیدار کرده، از پیشرفت در گفت‌وگوهای فنی خبر داد و تأکید کرد: «آژانس باید در این روند نقش کلیدی داشته باشد، وگرنه هر توافقی تنها بر کاغذ معنا دارد.»
او گفت مذاکرات اخیر میان ایران و آمریکا در «مرحله‌ای بسیار حساس» قرار دارد و تصریح کرد که ایران به قابلیت تولید سلاح هسته‌ای نزدیک شده است. «این وضعیت همچون پازلی است که قطعاتش وجود دارد اما هنوز کامل نشده. با اینکه هنوز به تولید سلاح نرسیده‌اند، اما این فاصله کوتاه شده است.»
نشست مسقط و برنامه‌ریزی برای دور دوم گفت‌وگوها
نخستین دور گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا در دورۀ ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، هفته گذشته در عمان برگزار شد. این گفت‌وگوها از سوی هر دو طرف «مثبت و سازنده» توصیف شده و دور دوم مذاکرات برای روز شنبه ۳۰ فروردین در رم، اما به میزبانی عمان، برنامه‌ریزی شده است.
کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت خارجه ایران، در گفت‌وگویی تلویزیونی گفت: «اگر در نشست بعدی بر سر چارچوب و دستور کار تفاهم حاصل شود، باید وارد مرحله‌ای فنی‌تر و کارشناسی‌تر شویم و در صورت نیاز، نگارش متن آغاز خواهد شد.»
اختلافات داخلی در آمریکا و تغییر مسیر از گزینه نظامی به دیپلماسی
روزنامه نیویورک‌تایمز گزارش داد که رئیس‌جمهور آمریکا با حملۀ طراحی‌شدۀ اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران مخالفت کرده و ترجیح داده به‌جای تقابل نظامی، وارد مذاکره با تهران شود.
طبق این گزارش، اسرائیل قصد داشت در اردیبهشت‌ماه حمله‌ای به تأسیسات هسته‌ای ایران انجام دهد که می‌توانست توانایی هسته‌ای ایران را تا یک سال عقب بیندازد. اما ترامپ پس از ماه‌ها بحث داخلی، مسیر مذاکره را انتخاب کرد.
در همین حال، گفته شده اجرای چنین حمله‌ای بدون حمایت نظامی و سیاسی ایالات متحده ممکن نبود.
تحرکات دیپلماتیک و انتقال پیام خامنه‌ای به پوتین
عباس عراقچی، نمایندۀ ارشد ایران در مذاکرات، به مسکو سفر کرده تا ضمن دیدار با مقامات روس، پیام کتبی رهبر جمهوری اسلامی را به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، تسلیم کند. وزارت خارجه ایران اعلام کرده که این سفر در راستای بررسی روابط دوجانبه و تحولات اخیر در مذاکرات صورت گرفته است.
از سوی دیگر، دو تن از مشاوران امنیت ملی دونالد ترامپ، استیو ویتکاف و مارکو روبیو، راهی پاریس شده‌اند تا با مقامات فرانسوی از جمله امانوئل مکرون و ژان‌نوئل بارو دیدار و گفت‌وگو کنند.
اظهارات متناقض آمریکا و واکنش ایران
عراقچی در واکنش به اظهارات اخیر ویتکاف هشدار داد که آمریکا نباید مواضع «متناقض» اتخاذ کند. ویتکاف ابتدا از بازگشت ایران به سطح غنی‌سازی ۳.۶۷ درصدی سخن گفته بود، اما سپس تأکید کرد که توافق باید «ترامپی» باشد و ایران ملزم به توقف کامل غنی‌سازی و نابودی برنامه هسته‌ای شود.
عراقچی گفت: «اصل غنی‌سازی ایران قابل مذاکره نیست. ما آماده‌ایم درباره نگرانی‌ها گفت‌وگو کنیم اما حقوق هسته‌ای ایران محفوظ است.»
گروسی: دیپلماسی نیاز به اعتماد دارد
رافائل گروسی در شبکۀ اجتماعی ایکس نوشت: «در شرایطی که مخالفان زیادی تلاش می‌کنند روند مذاکرات را منحرف کنند، نیاز به یک مدیرکل صلح‌طلب داریم.» او گفت: «مأموریت آژانس باید فنی باقی بماند، نه سیاسی.»
با توجه به قطع بخشی از دسترسی‌های آژانس و غنی‌سازی ایران تا سطح ۶۰ درصد، گروسی هشدار داد که نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران بدون مشارکت آژانس ممکن نیست و هر توافقی باید تحت راستی‌آزمایی این نهاد باشد.
