تصور کنید: ظهر ۲۰ ژانویه، در غرب ساختمان کاپیتول ایالات متحده، مراسم تحلیف ریاستجمهوری برگزار میشود. در میان حضار، شی جینپینگ، رهبر چین، نشسته است؛ حضوری که میتواند نمادی از یک دیپلماسی جسورانه باشد، اما در واقعیت غیرممکن به نظر میرسد.
بر اساس گزارش منابع در روز پنجشنبه، شی دعوت ترامپ برای حضور در مراسم تحلیف را رد کرده است. با این حال، نفس این دعوت، حرکتی جسورانه و استراتژیک از سوی ترامپ است که به دنبال ارسال پیامی قدرتمند درباره رهبری و جاهطلبیهای جهانی خود است. برای شی، پذیرش چنین دعوتی به معنای تسلیم شدن در برابر قدرت آمریکا و خلاف دیدگاه چین برای تثبیت جایگاه خود بهعنوان یک ابرقدرت جهانی است.
حضور شی همچنین میتوانست به معنای تأیید غیرمستقیم انتقال دموکراتیک قدرت باشد، مفهومی که با اصول حزب کمونیست چین در تضاد است. علاوه بر این، خطر تبدیل شدن به یک تماشاگر منفعل در برابر اظهارات غیرقابل پیشبینی ترامپ، تصمیم شی برای رد دعوت را محکمتر کرد.
بازی دیپلماتیک ترامپ
با وجود این، دعوت ترامپ معنای قابلتوجهی دارد. این حرکت نشاندهنده تمایل او به دیپلماسی از طریق حرکات نمایشی و اعتقادش به تأثیر شخصیت فردی در شکلدهی روابط خارجی است. دعوت از شی نشاندهنده اعتماد بهنفس ترامپ در مدیریت روابط پیچیده آمریکا و چین است، حتی در شرایطی که دولت او شامل مقاماتی است که مواضع سختگیرانهای در برابر پکن دارند.
تعادلی میان تهدید و مشوق
حرکت ترامپ سبک غیرقابل پیشبینی او را بازتاب میدهد؛ سبکی که گاهی باعث ایجاد اهرم در روابط دیپلماتیک میشود. همانطور که لیلی مکالووی از مرکز مطالعات استراتژیک و بینالمللی اشاره کرده است، این دعوت میتواند بهعنوان یک «مشوق نمادین» در رابطهای باشد که بهطور فزایندهای با تنشها تعریف میشود.
روابط میان آمریکا و چین بر سر مسائلی مانند تایوان، تجارت و امنیت ملی تیره شده است. دعوت ترامپ در تضاد آشکار با سیاستهای سختگیرانه دولت او، از جمله تعرفههای احتمالی و تدابیر مهار استراتژیک است که پرسشهایی درباره انسجام استراتژی سیاست خارجی او ایجاد میکند.
تصویر بزرگتر
در حالی که برخی سبک غیرقابل پیشبینی ترامپ را هرجومرج تلقی میکنند، این سبک گاهی باعث برهم زدن معادلات رقبا و ایجاد فرصتهایی برای آمریکا شده است. دعوت او از شی ممکن است تلاش حسابشدهای برای ایجاد گفتوگو یا حرکتی اولیه برای بازنگری شرایط تجاری باشد. با این حال، تجربه نشان میدهد که رویکرد ترامپ اغلب از پیگیری کافی برخوردار نیست.
در دوره اول ریاستجمهوری، ترامپ توافق تجاری «مرحله اول» با چین را ستود، اما این توافق در عمل موفقیت چندانی نداشت. علاوه بر این، چرخش او به سمت خصومت پس از شیوع ویروس کرونا روابط را بیشتر تیره کرد. اکنون، اقدامات تازه ترامپ برای تعامل با شی نشان میدهد که او به تأثیر روابط شخصی برای حل این چالشها باور دارد، حتی اگر پکن همچنان محتاط باقی بماند.
جنگ تجاری؛ صفحه شطرنج
به نظر میرسد چین ترامپ را جدی گرفته و اقدامات تلافیجویانهای مانند هدف قرار دادن شرکتهای فناوری آمریکایی و محدود کردن صادرات مواد معدنی حیاتی را آغاز کرده است. یک جنگ تجاری طولانیمدت میتواند به هر دو کشور آسیب برساند: تعرفههای بالاتر ممکن است قیمتها را برای مصرفکنندگان آمریکایی افزایش دهد، در حالی که آسیبپذیریهای اقتصادی چین، از جمله ظرفیت بیش از حد صنعتی و تقاضای ضعیف داخلی را تشدید کند.
با این دیدگاه، دعوت ترامپ از شی کمتر به مراسم مربوط میشود و بیشتر به تنظیم لحن یک بازی شطرنج ژئوپلیتیکی پرمخاطره اشاره دارد؛ بازیای که میتواند دوره دوم ریاستجمهوری او را تعریف کند.