دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ و ایران؛ تکرار گذشته یا آغاز فصلی جدید؟

به دنبال پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده، به نظر می‌رسد که جهان در انتظار بیستم ژانویه است. آیا رئیس‌جمهوری که یک دوره چهار ساله را در کاخ سفید گذرانده و حالا بار دیگر به دفتر کارش بازمی‌گردد، همان سیاست‌های گذشته را دنبال خواهد کرد یا با رویکردی متفاوت به میدان خواهد آمد؟

دوران نخست ریاست‌جمهوری ترامپ با سیاست «فشار حداکثری» علیه جمهوری اسلامی ایران همراه بود. این کارزار شامل تحریم‌های گسترده اقتصادی، انتقادات شدید از وضعیت حقوق بشر در ایران، و اقداماتی چون ترور قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران بود.

در سال ۲۰۲۵، خاورمیانه شرایطی کاملاً متفاوت از سال ۲۰۱۶ را تجربه می‌کند. به گفتهٔ مایکل سینگ، مدیر اجرایی اندیشکدهٔ واشینگتن برای سیاست خاورنزدیک، شرایط کنونی منطقه و جهان تأثیر بسزایی بر تصمیمات ترامپ خواهد گذاشت.

تحلیلگران دربارهٔ سیاست‌های احتمالی دولت جدید ترامپ در قبال ایران دو دیدگاه دارند؛ برخی معتقدند که او فشار حداکثری را از سر خواهد گرفت، در حالی که برخی دیگر بر این باورند که مسیر دیپلماسی نیز روی میز خواهد بود.

مایکل سینگ می‌گوید: «غرایز ترامپ تفاوتی با دورهٔ نخست ندارد؛ او همچنان به اعمال فشار شدید اقتصادی و در نهایت، به دنبال دستیابی به توافقی خواهد بود که به‌ویژه برنامه هسته‌ای ایران را در بر بگیرد. با این حال، شرایط منطقه‌ای بسیار تغییر کرده است. ایران دیگر از موقعیت قدرتمند گذشته برخوردار نیست و کشورهای اروپایی نسبت به گذشته، موضع سخت‌گیرانه‌تری اتخاذ کرده‌اند.»

با توجه به وضعیت وخیم اقتصادی ایران، برخی تحلیلگران معتقدند که دولت ترامپ فرصت مناسبی برای مذاکره و دستیابی به توافق دارد، اما در عین حال، تردیدهایی نیز وجود دارد. این‌که آیا حکومت ایران در شرایط فشار به مذاکره تن می‌دهد یا مقاومت را ترجیح می‌دهد، سؤالی کلیدی است.

در این میان، اسرائیل نیز به عنوان یکی از عوامل تأثیرگذار در معادلات منطقه‌ای، ممکن است دست به اقدامات پیشگیرانه بزند. برخی در تل‌آویو بر این باورند که اکنون بهترین فرصت برای اقدام نظامی علیه ایران است. هرگونه اقدام نظامی اسرائیل می‌تواند دولت ترامپ را در برابر چالش‌های پیچیده‌ای قرار دهد.

در نهایت، مایکل سینگ معتقد است که تصمیم‌گیری‌های کلان در دولت ترامپ به‌شدت وابسته به شخص او خواهد بود. ترامپ تمایل دارد با طیف وسیعی از افراد، از مشاوران رسمی تا چهره‌های غیررسمی، مشورت کند و در نهایت تصمیمات را شخصاً اتخاذ کند.

در چنین شرایطی، آینده روابط ایران و آمریکا در دوران دوم ترامپ همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. ایران میان دو راهی پذیرش مذاکره یا تشدید تنش قرار گرفته و تصمیم نهایی‌اش می‌تواند تأثیرات عمیقی بر تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی داشته باشد.