چند روز پس از عملیات ضربتی اسرائیل در آزاد کردن چهار تن از گروگان‌های این کشور در غزه، همسایگان دو خانوادۀ ثروتمند فلسطینی که راز سر به مُهر آن‌ها در مخفی کردن این چهار اسرائیلی شهروند ربوده‌شدۀ اسرائیلی اکنون برملا شده است، از این همدستی ناباورانه با گروگان‌گیرهای حماس در همسایگی خود سخن گفته‌اند.
گروه افراطی حماس که ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا آن را یک سازمان تروریستی می‌دانند، در ۱۵ مهرماه گذشته (هفتم اکتبر) به مناطق مرزی جنوب اسرائیل حمله کرد. در آن حمله، حدود ۱۲۰۰ تن که اغلب مردمان غیرنظامی بودند، کشته شدند و گروگان‌گیرهای حماس بیش از ۲۵۰ شهروند اسرائیلی را به غزه منتقل کردند.
روزنامۀ وال استریت جورنال به‌تازگی در گزارشی، اظهارات همسایگان دو خانوادۀ الجمال و النار در نصیرات غزه را بازتاب داده؛ برخی از آن‌ها گفته‌اند از شنیدن این خبر که در خانه‌های این دو خانوادۀ سرشناس فلسطینی، دست‌کم چهار گروگان اسرائیلی نگه‌داری می‌شدند، «حیرت کردهاند».
راز سر به‌مُهر بازار نصیرات
در گزارش این روزنامۀ آمریکایی که روز ۲۸ خرداد منتشر شد، به مشاهدات ساکنان محلی و همسایگان دیوار به دیوار خانوادۀ جمال، از زندگی دو گانۀ این خانوادۀ «محبوب و محترم» پرداخته شده است.
همسایگان گفته‌اند این حد از رازداری در محلۀ پرازدحام بازار نصیرات که «حتی صدای سرفه از دیوارهای سیمانی منازل مسکونی آن به گوش می‌رسد»، آن‌ها را شگفت‌زده کرده است.
به گفتۀ ساکنان محلی، آن‌ها تا پیش از این به فکرشان هم خطور نمی‌کرد بتوان چنین رازی را در این محلۀ فقیرنشین که مردم همه‌جا در میان هم می‌لولند، مخفی نگه داشت.
در شب ۱۹ خرداد که خبر موفقیت عملیات ضربتی در بازگرداندن نوعا آرگامانی، آلموگ مئیر جان، آندره کوزلوف و شلومی زیو اعلام شد، ارتش اسرائیل گزارش‌های منتشر شده در برخی رسانه‌ها را تأیید کرد: سه گروگان مرد از خانۀ یک پدر و پسر فلسطینی به نام دکتر احمد جمال و پسر روزنامه‌نگارش، عبدالله جمال، نجات یافته بودند.
گفته‌های ارتش اسرائیل دربارۀ همدستی خانوادۀ جمال با گروه حماس، در ابتدا با تردیدهایی در جامعۀ جهانی روبه‌رو شد. شبکۀ خبری الجزیره نیز همکاری عبدالله جمال با این رسانه را قاطعانه رد کرد.
زندگی «معمولی» خانوادۀ جمال
ساکنان محلی به وال استریت جورنال گفته‌اند همه از قبل می‌دانستند که خانوادۀ جمال به گروه افراطی حماس نزدیک است.
همسایه‌ها همچنین خبر داشتند که عبدالله جمال ۳۷ ساله برای وب‌سایت «فلسطین کرونیکل» و خبرگزاری «صفا» که در اختیار گروه حماس است، کار می‌کند اما نمی‌توانستند تصور کنند ابعاد این همدستی در حدی باشد که شماری از گروگان‌ها مخفیانه در خانۀ این پدر و پسر نگه‌داری شوند.
در گزارش این روزنامۀ آمریکایی آمده است که از آغاز حملۀ گروه افراطی حماس به خاک اسرائیل در ۱۵ مهرماه (هفتم اکتبر)، عبدالله جمال با انتشار پست‌هایی در شبکه‌های اجتماعی از جمله فیسبوک، آشکارا حمایت خود از آن یورش مرگبار را ابراز کرده بود.
او در طول جنگ غزه نیز، وضعیت مردم این باریکه را در گزارش‌هایی به زبان انگلیسی در «فلسطین کرونیکل» بازتاب داده بود.
گروگان‌ها و نیروهای ارتش اسرائیل گفته‌اند که عبدالله، پسر روزنامه‌نگار خانوادۀ جمال، هم جزو مراقبان آن‌ها بود.
سه گروگان مرد آزاد شده تعریف کردهاند در آن دوران، از پشت در بستۀ اتاق تحت حفاظتی که در آن نگه‌داری می‌شدند، گاهی صدای دکتر احمد و همسرش فاطمه را می‌شنیدند که پرستار بود و در بخش خون‌گیری یک کلینیک محلی کار می‌کرد.
در طول جنگ غزه، منطقۀ نصیرات نسبتاً آرام بود؛ یکی از همسایه‌ها تعریف کرده دکتر احمد را می‌دید که هر روز پس از کار در درمانگاه عمومی، سپس در مطب خصوصی و آن‌گاه در نقش پیش‌نماز در مسجد، از بازار در دو قدمی خانه خواروبار می‌خرید و به خانه می‌برد.
دکتر احمد جمال ۷۳ ساله تا پیش از جنگ نیز مشغول درمان خانواده‌های نصیرات و ختنه کردن نوزادان پسر بود و همزمان در نقش امام جماعت مسجد «فاروق» نزد مردم فردی محبوب بود که به گفتۀ همسایگان، قرآن را با صدایی خوش تلاوت می‌کرد.
بنا بر گزارش وال استریت جورنال، خانوادۀ الجمال اصالتاً اهل شهر رمله هستند؛ شهری با اکثریت عرب که اکنون در مرکز کشور اسرائیل قرار دارد. الجمال‌ها از جمله آوارگانی بودند که در سال ۱۹۴۸ به اردوگاه نصیرات در مرکز باریکۀ غزه گریختند.
نصیرات، در ابتدا اردوگاه آوارگانی بود که پس از جنگ ۱۹۴۸ اعراب و اسرائیل به غزه گریخته بودند و رفته‌رفته به یک منطقۀ شهری پردازدحام تغییر شکل داد.
زمزمه‌های نزدیکی به حماس
یک مقام اسرائیلی و همچنین چند فرد محلی ساکن در نزدیکی منزل خانوادۀ الجمال به وال استریت جورنال گفته‌اند این آوازه در نصیرات پیچیده بود که خانوادۀ النار نیز با گروه حماس ارتباطاتی دارد.
با این حال، همسایگان نمی‌دانستند که نوعا آرگامانی نیز در منزل خانوادۀ نار نگه‌داری می‌شد؛ دانشجوی ۲۶ ساله‌ای که در ۱۵ مهرماه به‌همراه نامزدش برای شرکت در جشنوارۀ موسیقی به جنوب اسرائیل رفته بود، اما بلافاصله پس از انتشار ویدئوی گروگان‌گیری گروه حماس به نماد شهروندان ربوده‌شدۀ اسرائیل مبدل شد.
به گفتۀ ساکنان محلی، خانواده ابونار شهرتی هم‌تراز خانوادۀ جمال نداشت، اما در شمار طوایف دارا و برخوردار غزه به‌شمار می‌آمد.
اسرائیل از آغاز جنگ غزه، در نصیرات و به‌ویژه در بازار آن عملیاتی انجام نداده بود که این امر ظاهراً ناشی از مطلع بودن اسرائیل از وجود شماری از گروگان‌ها در نصیرات بود.
در روزهای بعد از عملیات ضربتی، رسانه‌های اسرائیل امکان یافتند با شماری از تکاوران اسرائیلی نیز گفت‌وگو کنند و روایت آن‌ها از این عملیات را بشنوند.
شبکه‌های کان و ۱۲ تلویزیون اسرائیل فاش کردهاند که از حدود یک ماه پیش از «عملیات آرنون»، تکاوران زن و مردی که به عربی با لهجۀ رایج در غزه تسلط کامل و بی‌نقص داشتند و فرهنگ و رفتار مردم محلی را به خوبی آموخته بودند، در نقش فلسطینیان گریخته از بمباران‌های سایر نقاط غزه به نصیرات رفتند.
آن‌ها خانه‌ای را در نزدیکی بازار اجاره کردند تا اطلاعاتی را که در مورد وجود چهار گروگان در منزل خانوادۀ جمال و نار به دست اسرائیل رسیده بود، از نزدیک بررسی کنند.
به گزارش رسانه‌های اسرائیل، این تکاوران که لباس مردم محلی را می‌پوشیدند و همۀ اقدام‌ها و امور روزانۀ آن‌ها برای فرماندهان‌شان در اسرائیل به‌طور زنده پخش می‌شد، توانستند در یک ماه به این قطعیت برسند که نوعا آرگامانی در کدام اتاق در منزل خانوادۀ نار نگه‌داری می‌شد.
همچنین مشخص شد دکتر جمال و پسر روزنامه‌نگارش، سه مرد گروگان اسرائیلی را در کدام اتاق خانۀ بزرگ و مرفه خود مخفی کرده بودند. این دو خانه فقط ۲۰۰ متر با یکدیگر فاصله داشتند.
سرنوشت دو خانه
ساختمان سنگی خیابان بیسان که خانوادۀ جمال در آن سه مرد را مخفی کرده بودند، اکنون به تلی از ویرانه تبدیل شده است.
زمان کوتاهی پس از عملیات نجات گروگان‌ها، در حالی که احمد، فاطمه و عبدالله کشته شده بودند، بمباران نیروی هوایی اسرائیل آن خانه را ویران کرد. همسایگان گفتند فرزندانی از خانوادۀ جمال زنده مانده و به نقاط دیگری از غزه کوچیده‌اند.
اعضای خانواده نار نیز در عملیات اسرائیل کشته شدند و خانۀ ویران‌شدۀ آن‌ها در نصیرات، اکنون به مکانی برای تماشای فلسطینیان کنجکاو مبدل شده است.
برخی از همسایگان این دو خانواده در گفت‌وگو با وال استریت جورنال، با ابراز خشم خود از این اقدامات گروه حماس که جان غیرنظامیان غزه را به‌خطر می‌اندازد، گفته‌اند بدیهی است که هر گونه اقدام نظامی اسرائیل برای دستیابی به گروگان‌ها در منطقۀ پرازدحامی مانند نصیرات، شمار زیادی کشته و زخمی برجای می‌گذارد.
برخی از ساکنان محلی هم تأکید کردهاند که گروه حماس باید گروگان‌های اسرائیلی را به عنوان بخشی از توافق پایان جنگ برمی‌گرداند. شکست در دستیابی به توافق آتش‌بس، به‌رغم ماه‌ها مذاکره، به خشم و درماندگی مردم در سراسر باریکۀ جنگ‌زده غزه دامن زده است.
اسرائیل، جنگ غزه را در پاسخ به حملۀ مرگبار گروه افراطی حماس به جنوب این کشور آغاز کرد و اکنون نهمین ماه خود را سپری می‌کند. هنوز ۱۱۶ شهروند اسرائیلی در غزه در اسارت گروگان‌گیران حماس هستند.
مصطفی محمد ۳۶ ساله یکی از آوارگانی که از آغاز جنگ به همراه همسر و نوزادش از شهر غزه به نصیرات گریخته است، به این روزنامۀ آمریکایی گفته اگر می‌دانست که در این محل گروگان نگه‌داری می‌شود، در جای دیگری به دنبال سرپناه می‌رفت.
بلاتکلیفی آتش‌بس
گزارش‌ها حاکی است که در جریان عملیات ضربتی اسرائیلی، اعضای گروه افراطی حماس به خودرو حامل سه گروگان مرد نجات‌یافته که سرگرد آرنون زمورا، فرمانده عملیات نیز در آن بود، با راکت و خمپاره حمله کردند که در نهایت، به کشته شدن فرمانده آن عملیات منجر شد.
به گفتۀ مقام‌های بهداشتی فلسطینی، در ادامۀ‌آتشباری نیروهای اسرائیلی و اعضای گروه حماس در جریان آن عملیات، ۲۷۴ فلسطینی کشته و حدود ۷۰۰ تن زخمی شدند. ارتش اسرائیل شمار کلی زخمی‌ها و کشته‌ها، چه از اعضای گروه حماس و چه غیرنظامیان، در نصیرات را حدود ۱۰۰ تن اعلام کرده است.
بخشی از افکار عمومی اسرائیل نگه‌داری گروگان‌ها در خانۀ مردم «غیرنظامی» در غزه را نشان دیگری از «همدلی فلسطینیان» با گروه حماس دانسته و از انتقادهای جهانی از کشورشان به‌خاطر شمار بالای تلفات غیرنظامی فلسطینی در جنگ غزه، ابراز خشم می‌کنند.
در پی عملیات موفقیت‌آمیز نجات چهار گروگان، خانواده‌های گروگان‌های باقی‌مانده در اسارت حماس در گفت‌وگو با رسانه‌های اسرائیلی ابراز نگرانی کردهاند از این‌که گروه حماس شرایط را برای گروگان‌ها سخت‌تر کرده باشد.
این خانواده‌ها همچنین با این استدلال که احتمال موفقیت کشورشان در تکرار عملیات ضربتی برای رهایی بقیه گروگان‌های زنده ضعیف است، بر لزوم معاملۀ زودتر دولت اسرائیل با گروه حماس «قبل از آن‌که شمار بیشتری از آن‌ها [ربوده‌شدگان اسرائیلی] جان بدهند»، اصرار دارند.
شبکه اسرائیلی کان ۲۸ خرداد اعلام کرد با پیشروی نیروهای اسرائیلی در رفح این احتمال تقویت شده که گروه حماس شماری از گروگان‌های زنده را که برایش ارزش زیادی دارند، از راه تونل‌ها به بیرون از غزه و احتمالاً به خاک مصر منتقل کرده باشد.
