چرخش آشکار واشینگتن در قبال برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی

مذاکره‌گران آمریکایی در تلاش برای تدوین چارچوبی تازه در گفت‌وگوهای هسته‌ای با جمهوری اسلامی، پیشنهاد قابل‌تأملی را روی میز گذاشته‌اند؛ پیشنهادی که از انعطاف‌پذیری غیرمنتظره کاخ سفید در قبال غنی‌سازی اورانیوم در ایران حکایت دارد.

به گزارش وب‌سایت خبری «اکسیوس»، ایالات متحده در پیشنهادی که روز شنبه به تهران ارائه کرده، مجوز غنی‌سازی اورانیوم با درصد پایین در خاک ایران را برای مدتی محدود داده است؛ تحولی که در صورت تأیید نهایی، عقب‌نشینی معناداری از مواضع پیشین واشینگتن تلقی خواهد شد.

این پیشنهاد به گفته منابع مطلع، شامل مجموعه‌ای از شروط فنی و نظارتی است که چارچوب تازه‌ای از توافق را ترسیم می‌کند. یکی از این منابع، با شرح جزئیات کامل این بسته پیشنهادی، از فراهم‌شدن «مسیر روشن‌تری» برای توافق سخن گفته است.

از تهران، عباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی در پیامی کوتاه در شبکه اجتماعی ایکس، از سفر اخیر همتای عمانی خود به تهران و ارائه «کلیات طرح پیشنهادی آمریکا» خبر داد و اعلام کرد: پاسخ رسمی جمهوری اسلامی در دست تهیه است. به گفته او، نظام «پاسخ شایسته‌ای» به این پیشنهاد خواهد داد.

در جلسه اخیر هیئت دولت به ریاست مسعود پزشکیان نیز عراقچی ضمن تشریح کلیات موضوع، بر بررسی دقیق و تدوین پاسخ تأکید کرد. گفت‌وگوها اکنون بر سر تدوین چارچوب اولیه‌ای است که می‌تواند مبنای احیای توافقی جدید یا اصلاح‌شده با ویژگی‌های متفاوت باشد.

جزئیات پیشنهاد آمریکا؛ خط قرمزها جابه‌جا شده‌اند؟

بر اساس آنچه منابع آمریکایی در اختیار اکسیوس گذاشته‌اند، پیشنهاد جدید آمریکا شامل موارد کلیدی زیر است:

• ایران اجازه نخواهد داشت تأسیسات جدید غنی‌سازی احداث کند و باید بخشی از زیرساخت‌های تبدیل و فرآوری اورانیوم را برچیند.

• تحقیق و توسعه در حوزه سانتریفیوژها باید متوقف شود.

• غنی‌سازی در تأسیسات زیرزمینی برای مدت توافق‌شده‌ای تعلیق خواهد شد.

• میزان غنی‌سازی باید به سطح سه درصد کاهش یابد.

• فعالیت غنی‌سازی در تأسیسات روی زمین صرفاً در حد نیازهای غیرنظامی و مطابق استانداردهای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مجاز خواهد بود.

• نظامی جامع برای نظارت بین‌المللی بر فعالیت‌ها، از جمله اجرای فوری پروتکل الحاقی، در نظر گرفته شده است.

در این چارچوب، پیشنهاد واشینگتن همچنین به ایجاد یک کنسرسیوم منطقه‌ای برای تولید انرژی هسته‌ای اشاره دارد که ایران، عربستان، برخی کشورهای عربی و آمریکا در آن مشارکت خواهند داشت.

تعلیق تحریم‌ها، اما مشروط

هم‌زمان، گزارش روزنامه نیویورک تایمز تأیید می‌کند که لغو تحریم‌ها تنها پس از اثبات پایبندی ایران به تعهداتش و تأیید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی صورت خواهد گرفت.

وال‌استریت جورنال نیز از دستور اخیر کاخ سفید برای توقف اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران خبر داده است. با این حال، سخنگوی وزارت خارجه ایران با ابراز تردید نسبت به این تحولات گفت: «تا زمانی که در عمل شاهد تغییری نباشیم، نمی‌توان به تغییر در سیاست‌های آمریکا امیدوار بود».

اسماعیل بقایی، سخنگوی دستگاه دیپلماسی، افزود که تداوم این روند مشروط به رایزنی با میانجی عمانی خواهد بود.

گفته می‌شود مقدمات دور ششم مذاکرات در حال تدارک است و احتمالاً محور اصلی گفت‌وگوها بررسی همین پیشنهاد تازه آمریکا و پاسخ تهران به آن خواهد بود.