در حالیکه شعلههای جنگ تجاری میان آمریکا و چین زبانه میکشد و اثرات آن بازارهای جهانی را دستخوش بیثباتی کرده، واشینگتن و پکن اعلام کردند که قرار است این هفته در ژنو، مذاکراتی حساس برای کاستن از دامنه تنشها برگزار کنند.
به گزارش رسانههای آمریکایی، اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا و جیمیسون گریر، نماینده ارشد تجاری این کشور، روز شنبه در سوئیس با «هه لیفِنگ»، سیاستگذار ارشد اقتصادی چین، دیدار خواهند کرد. این نخستین گفتوگوی مستقیم در سطح عالی میان دو کشور پس از ماهها تشدید اختلافات تجاری به شمار میرود.
انتشار خبر این دیدار، بلافاصله به رشد شاخصهای بورس در آمریکا و بازارهای آسیایی از جمله چین و هنگکنگ منجر شد. کارشناسان این دیدار را گام نخست در مسیر پایان دادن به یک جنگ تجاری میدانند که برخی آن را معادل «تحریم اقتصادی متقابل» توصیف کردهاند.
از جنگ تعرفهای تا تلاش برای آتشبس دیپلماتیک
در هفتههای اخیر، تعرفههای متقابل میان آمریکا و چین از مرز ۱۰۰ درصد نیز عبور کرده و این تنشها زنجیرههای تأمین جهانی را مختل کرده، بازارهای مالی را دچار نوسان ساخته و نگرانیها از رکود اقتصادی فراگیر را افزایش داده است.
به گفته منابع مطلع، محور مذاکرات ژنو، کاهش تدریجی تعرفههای گسترده، بررسی تعرفههای خاص بر برخی کالاها، کنترلهای صادراتی و لغو معافیت واردات کمارزش (de minimis) از سوی دولت ترامپ خواهد بود.
اسکات بسنت در گفتوگو با شبکه فاکسنیوز با تأکید بر ضرورت کاهش تنشها گفت: «ما نمیخواهیم اقتصادهایمان از هم جدا شوند؛ هدف ما تجارت منصفانه است، نه جنگ تعرفهای.»
چرخش پکن؛ از موضع تهاجمی به پذیرش مذاکره
چین که پیشتر هرگونه مذاکره را مشروط به لغو تعرفهها از سوی آمریکا دانسته بود، اکنون با اشاره به «انتظارات جهانی» و «مطالبات صنایع و مصرفکنندگان آمریکایی» اعلام کرده که آماده گفتوگو با واشینگتن است.
سخنگوی وزارت بازرگانی چین با اشاره به ضربالمثلی چینی مبنی بر اینکه «عمل مهمتر از حرف است» تأکید کرد که تصمیم پکن در راستای حفظ منافع جهانی اتخاذ شده است.
با این حال، وزارت امور خارجه چین در موضعگیریای محتاطانه اعلام کرد که مخالفت این کشور با «سوءاستفاده آمریکا از ابزار تعرفه» همچنان پابرجاست.
تبعات اقتصادی سنگین برای پکن
درحالیکه صنایع تولیدی چین به شدت از پیامدهای این جنگ تعرفهای آسیب دیدهاند، بسیاری از مؤسسات بینالمللی از جمله نومورا برآورد کردهاند که تداوم این وضعیت میتواند به بیکاری میلیونها نفر در چین منجر شود. بانک مرکزی این کشور نیز روز چهارشنبه از سیاستهای محرک جدیدی همچون کاهش نرخ بهره و تزریق نقدینگی به سیستم بانکی برای مقابله با فشارهای اقتصادی خبر داد.
به گفته تحلیلگران، این اقدامات چین نه از موضع ضعف، بلکه بهعنوان پیامی تاکتیکی به آمریکا تلقی میشود تا نشان دهد پکن با اعتماد به نفس وارد مذاکرات میشود و برای حل بحران آماده است، اما تسلیم فشار نخواهد شد.
تردیدها درباره نتیجه مذاکرات
اگرچه نشست ژنو میتواند آغازی برای کاهش تنشها باشد، برخی ناظران نسبت به دستیابی به نتایج ملموس در کوتاهمدت ابراز تردید کردهاند. به باور آنها، بدون توافق اولیه بر سر میزان کاهش تعرفهها و مسیر ادامه مذاکرات، دستیابی به مصالحهای جامع دشوار خواهد بود.
دولت ترامپ تاکنون علاوه بر چین، بر کشورهای دیگر از جمله کانادا، مکزیک و اتحادیه اروپا نیز تعرفههایی بین ۱۰ تا ۲۵ درصد وضع کرده و تهدید به اعمال محدودیتهای بیشتر در حوزه دارو، خودرو و فلزات کرده است.
در همین حال، برخی مقامات آمریکایی از مذاکرات موازی با ۱۷ کشور برای دستیابی به توافقهای تجاری جدید خبر دادهاند. گفته میشود در هفتههای آینده، کاخ سفید فهرستی از توافقهای احتمالی برای بررسی نهایی ارائه خواهد کرد.
با وجود همه این اقدامات، شکاف تجاری آمریکا با بسیاری از کشورها در حال گسترش است. اما بر اساس تازهترین آمار، فاصله تجاری با چین بهشدت کاهش یافته که نشانهای از تأثیر فشارهای تعرفهای بر صادرات چین تلقی میشود.