فارسی
تاریخ ایران در قرن هفتم پیش از میلاد شاهد ظهور مادها بود. مادها تحت رهبری دیاکو و سپس هووخشتره، استقلال یافتند و با نابودی نینوا در کنار بابلی‌ها، به حیات امپراتوری آشور پایان دادند. این اتحاد سرآغاز شکل‌گیری نخستین امپراتوری ایرانی شد.
مادها؛ بنیان‌گذاران نخستین امپراتوری ایرانی
مادها نه‌تنها بر آشور پیروز شدند، بلکه اورارتو را نیز از میان برداشتند. آنان پایه‌های ایران به‌عنوان یک واحد سیاسی قدرتمند را بنا نهادند. قدرت مادها راه را برای ظهور پارس‌ها هموار کرد.
هخامنشیان؛ از کوروش بزرگ تا داریوش
کوروش بزرگ، پارس‌ها را متحد کرد و بر مادها و بابل پیروز شد. او با سیاست‌های مدبرانه توانست امپراتوری‌ای پایدار بنا کند. کوروش عنوان “شاه شاهان” را برگزید و سرزمینی پهناور از آسیا تا آفریقا را در اختیار گرفت. برای آشنایی بیشتر با اندیشه‌های او می‌توانید به مقالهٔ منشور کوروش رجوع کنید.
پسرش، کمبوجیه، مصر را فتح کرد و به اقتدار ایران افزود. پس از او، داریوش با سرکوب شورش‌ها قدرت را تثبیت کرد و اصلاحات گسترده‌ای انجام داد.
اصلاحات داریوش و شکوه امپراتوری
داریوش جاده شاهی را ساخت و سیستم پست و راه‌ها را سامان داد. او ضرابخانه‌های رسمی را ایجاد کرد و سکه‌های دریک و شکل را رواج داد. تخت‌جمشید به‌عنوان نماد شکوه هخامنشی ساخته شد. زبان پارسی باستان نیز در کتیبه‌های سلطنتی ثبت شد.
جنگ‌های ایران و یونان
داریوش و سپس خشایارشا جنگ‌های یونان را آغاز کردند. ایران ابتدا تراکیه و مقدونیه را تسخیر کرد، اما پس از شکست در نبردهای سالامیس و پلاته، نفوذ خود را در اروپا از دست داد. با این حال، امپراتوری هخامنشی همچنان بزرگ‌ترین قدرت زمان باقی ماند.
از اسکندر تا سلوکیان
با مرگ داریوش سوم در برابر اسکندر، امپراتوری هخامنشی فروپاشید. اسکندر در ۳۳۱ پیش از میلاد ایران را تصرف کرد. پس از مرگ او، سلوکوس بخشی از قلمرو را به‌دست گرفت و امپراتوری سلوکی شکل گرفت. این انتقال قدرت آغازگر دوره‌ای تازه در تاریخ ایران شد.
جایگاه تاریخ ایران در جهان
تاریخ ایران در عصر مادها و هخامنشیان نقطه عطفی در تمدن جهانی بود. این سرزمین نخستین ابرقدرت تاریخ را بنا کرد که بر اساس تسامح دینی و فرهنگی اداره می‌شد. برای مطالعهٔ تحلیلی بیشتر می‌توانید به بخش تاریخ و تمدن در وب‌سایت فونیکس کیو مراجعه کنید.
