گروسی: در حال حاضر خبری از نظارت دوباره تأسیسات هسته‌ای نیست

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، با وجود اعلام آمادگی ایران برای ازسرگیری مذاکرات فنی، بازگشت بازرسان این سازمان به تأسیسات هسته‌ای ایران را فعلاً منتفی دانست. او روز جمعه سوم مرداد در وین، مقر آژانس، تصریح کرد که همکاری‌های فنی آینده مشمول ازسرگیری مأموریت‌های نظارتی نخواهد بود.

اظهارات گروسی در حالی مطرح شد که ساعاتی پیش‌تر، سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی از برنامه‌ریزی برای سفر معاون مدیرکل آژانس به تهران خبر داده بود. هدف این سفر، به گفته اسماعیل بقایی، «تنظیم شیوه‌نامه جدید برای همکاری» عنوان شد. او همچنین تأکید کرد بازدید از تأسیسات آسیب‌دیده در حملات اخیر آمریکا و اسرائیل در دستور کار نیست؛ مسئله‌ای که گروسی به‌طور غیرمستقیم آن را تأیید کرد.

بازرسان آژانس پس از شروع جنگ ۱۲ روزه میان اسرائیل و ایران و افزایش تهدیدها، ایران را ترک کردند. اکنون، با وجود ادعای جمهوری اسلامی مبنی بر تمایل به ادامه گفت‌وگوها، آژانس اعلام کرده اطلاعاتی درباره سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران در اختیار ندارد. گروسی همچنین خواستار شفاف‌سازی از سوی تهران شد و گفت که برای پیشبرد گام‌های بعدی باید «به سخنان ایران گوش داد، اما شفافیت کامل ضروری است».

از سوی دیگر، قانون «الزام دولت به تعلیق همکاری با آژانس» که مجلس شورای اسلامی درست یک روز پس از آتش‌بس تصویب کرد و توسط شورای نگهبان نیز تأیید شد، فضای گفت‌وگوها را بیش از پیش تیره کرده است. این قانون اکنون با امضای مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور، ابلاغ شده، هرچند در عمل اجرای آن را به تصمیم شورای عالی امنیت ملی سپرده‌اند.

مقامات ارشد جمهوری اسلامی در هفته‌های گذشته لحن تندتری نسبت به گروسی اتخاذ کرده‌اند. او از سوی برخی رسانه‌ها و چهره‌های نزدیک به بیت رهبری، متهم به «جاسوسی برای موساد» شده و حتی سخن از «محاکمه و اعدام» او به میان آمده است. با این حال، گروسی در سخنان اخیرش تلاش کرده گفت‌وگو با تهران را باز نگه دارد، هرچند بدون نشانی از اعتماد.

همزمان با این تحولات، معاونان وزارت خارجه ایران در استانبول با دیپلمات‌های سه کشور اروپایی مذاکره کردند. گفته می‌شود اروپا در تلاش است تا ایران را متقاعد کند به‌جای ضرب‌الاجل ۹ شهریور برای فعال‌سازی «مکانیسم ماشه»، تا شش ماه دیگر برای حصول توافق زمان بخرد. اما تهران تأکید دارد که در خصوص غنی‌سازی عقب‌نشینی نخواهد کرد.

در همین زمینه، اسرائیل بار دیگر هشدار داده که هرگونه احیای برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی می‌تواند زمینه‌ساز حملات جدید به ایران باشد. آمریکا نیز به‌طور رسمی تأسیسات هسته‌ای فردو، نطنز و اصفهان را هدف حمله قرار داده و رئیس‌جمهور این کشور گفته خواهان نابودی کامل آن‌هاست.

اکنون با تعلیق موقت مأموریت‌های نظارتی و سایه سنگین تخریب‌های نظامی، چشم‌انداز همکاری ایران و آژانس بیش از همیشه نامطمئن به نظر می‌رسد.