فارسی
در روزهای ابتدایی سال ۱۴۰۴، بازار ارز ایران شاهد یکی از شدیدترین نوسانات خود بود، به طوری که قیمت دلار آمریکا در معاملات روز سه‌شنبه، پنجم فروردین، از مرز ۱۰۳ هزار تومان عبور کرد. این رقم نشان‌دهنده افزایش پنج هزار تومانی نسبت به آخرین روزهای سال ۱۴۰۳ است و رکورد جدیدی در کاهش ارزش پول ملی ایران ثبت کرد.
بررسی روند بازار ارز نشان می‌دهد که این تنها یک افزایش مقطعی نیست، بلکه روندی است که از سال گذشته شدت گرفته و به نظر می‌رسد همچنان ادامه خواهد داشت. در مرداد سال ۱۴۰۳، زمانی که مسعود پزشکیان دولت خود را آغاز کرد، قیمت دلار در محدوده ۵۸ هزار تومان بود. اما طی کمتر از یک سال، ارزش ریال بیش از ۵۰ درصد کاهش یافته و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که این سقوط می‌تواند به زودی ایران را به سمت نرخ‌های جدیدی، حتی فراتر از ۱۵۰ هزار تومان، سوق دهد.
فشارهای خارجی و آینده مبهم مذاکرات
این جهش ارزی در شرایطی رخ داده که طی هفته‌های اخیر، گزارش‌هایی مبنی بر احتمال مذاکرات جدید بین ایران و آمریکا منتشر شده است. اما از سوی دیگر، سیاست فشار حداکثری واشینگتن همچنان ادامه دارد و مقامات آمریکایی، به ویژه در دولت دونالد ترامپ، بر تشدید تحریم‌ها تأکید دارند.
یکی از تحولات مهم اخیر، ارسال نامه‌ای از سوی رئیس‌جمهور آمریکا به رهبر جمهوری اسلامی ایران است. مقامات تهران این نامه را «ترکیبی از فرصت‌ها و تهدیدها» توصیف کرده‌اند، اما هنوز مشخص نیست که آیا این پیام، زمینه‌ساز گشایش در روابط دو کشور خواهد شد یا برعکس، به تشدید تنش‌ها منجر می‌شود. وزیر خارجه ایران اعلام کرده که این نامه در دست بررسی است و به زودی پاسخی برای آن ارسال خواهد شد. با این حال، تحلیلگران اقتصادی معتقدند که جو روانی ناشی از تردید در سرنوشت این مذاکرات، عاملی جدی در افزایش قیمت ارزهای خارجی است.
سقوط ریال، صعود تقاضا برای ارز و طلا
در کنار عوامل سیاسی، مسائل اقتصادی نیز تأثیر زیادی بر نرخ ارز دارند. سال‌هاست که نرخ تورم بالای ۴۰ درصد در ایران، مردم را به سمت تبدیل سرمایه‌های خود به ارزهای خارجی، طلا و سایر دارایی‌های امن سوق داده است. کاهش روزافزون ارزش پول ملی، نگرانی از آینده اقتصادی و عدم اطمینان نسبت به سیاست‌های دولت، همگی باعث افزایش تقاضا برای دلار و سایر ارزها شده است.
هم‌اکنون، قیمت هر یورو به حدود ۱۱۹ هزار تومان و هر پوند بریتانیا به ۱۳۴ هزار تومان رسیده است. در این میان، برخلاف انتظار، قیمت سکه طلا تغییر چندانی نکرده و در محدودۀ ۹۷ میلیون تومان باقی مانده است. اما اگر روند افزایشی نرخ ارز ادامه یابد، می‌توان انتظار داشت که بازار طلا نیز دستخوش تغییرات قابل توجهی شود.
آینده نرخ ارز: آیا دلار به ۱۵۰ هزار تومان خواهد رسید؟
بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که اگر فشارهای خارجی بر ایران ادامه پیدا کند و مذاکرات به نتیجه‌ای نرسد، دلار به زودی از مرز ۱۵۰ هزار تومان عبور خواهد کرد. عواملی مانند کاهش منابع ارزی بانک مرکزی، افزایش حجم نقدینگی و سیاست‌های تحریمی آمریکا، می‌توانند به سقوط بیشتر ارزش ریال منجر شوند.
از سوی دیگر، برخی تحلیلگران بر این باورند که دولت ممکن است با اتخاذ سیاست‌هایی مانند افزایش عرضه ارز در بازار یا پیشبرد مذاکرات دیپلماتیک، به طور موقت از جهش‌های ناگهانی جلوگیری کند. اما در بلندمدت، اگر راه‌حلی پایدار برای مشکلات اقتصادی و سیاسی کشور پیدا نشود، ایران شاهد رکوردهای جدیدی در کاهش ارزش پول ملی خواهد بود.
در چنین شرایطی، مردم با نگرانی به آینده نگاه می‌کنند؛ بسیاری از سرمایه‌گذاران به دنبال خروج دارایی‌های خود از ریال و تبدیل آن به ارزهای مطمئن‌تر هستند. با توجه به روند کنونی، به نظر می‌رسد که اقتصاد ایران در یکی از حساس‌ترین و بحرانی‌ترین مقاطع خود قرار دارد و باید دید که آیا سیاست‌های داخلی و تحولات بین‌المللی می‌توانند مانع از سقوط بیشتر ریال شوند یا خیر.
