افزایش ۷۰ درصدی خروج سرمایه از ایران از طریق رمزارزها در سال ۲۰۲۴

در سال ۲۰۲۴، خروج سرمایه از ایران از طریق رمزارزها با افزایشی ۷۰ درصدی همراه بود. گزارشی تازه از شرکت آمریکایی «چینالیسیس» نشان می‌دهد که ۳۹ درصد از معاملات غیرقانونی رمزارزها در این سال مربوط به کشورهای تحت تحریم آمریکا، از جمله ایران، بوده است.

طبق این گزارش، نهادها و کشورهای تحت تحریم ایالات متحده در سال گذشته ۱۵.۸ میلیارد دلار رمزارز معامله کرده‌اند. محدودیت‌های مالی و تنش‌های ژئوپلیتیک، کشورهایی مانند ایران و روسیه را به استفاده از دارایی‌های دیجیتال برای دور زدن تحریم‌ها سوق داده است.

شرکت «چینالیسیس» که در نیویورک مستقر است و به ردیابی بیت‌کوین و تحلیل بلاکچین می‌پردازد، از وابستگی روزافزون ایران به رمزارزها خبر داده و اعلام کرده است که بخشی از خروج سرمایه از طریق صرافی‌های متمرکز داخلی انجام می‌شود. بر اساس این گزارش، خروج سرمایه از ایران از طریق رمزارزها در سال ۲۰۲۴ به ۴.۱۸ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال قبل ۷۰ درصد افزایش داشته است.

چینالیسیس دلیل این افزایش را علاوه بر تلاش حکومت ایران برای دور زدن تحریم‌ها، تمایل مردم به سرمایه‌گذاری در دارایی‌های دیجیتال به‌دلیل کاهش شدید ارزش ریال و تورم فزاینده عنوان کرده است. پیش از این نیز گزارش‌هایی منتشر شده بود مبنی بر اینکه بسیاری از ایرانیان در شرایط تحریم و ناپایداری اقتصادی، برای حفظ ارزش دارایی‌های خود به ارزهای دیجیتال روی آورده‌اند.

در چنین شرایطی، بانک مرکزی ایران در آبان و دی ۱۴۰۳ درگاه‌های پرداخت تمامی صرافی‌های ارز دیجیتال داخلی را مسدود کرد و شرایط سخت‌گیرانه‌ای برای فعالیت این سکوها تعیین نمود. طبق این دستورالعمل، صرافی‌ها موظف شدند ریزتراکنش‌های حساب‌های خود و تمامی اطلاعات مربوط به سفارش‌ها و معاملات کاربران را ارائه دهند تا مجوز فعالیت دریافت کنند.

بااین‌حال، گزارش چینالیسیس نشان می‌دهد که باوجود محدودیت‌های شدید برای استفاده شهروندان ایرانی از رمزارزها، حکومت ایران خود به‌طور فزاینده‌ای از این فناوری مالی برای دور زدن تحریم‌ها استفاده می‌کند.

در این میان، بانک مرکزی روسیه نیز اقداماتی برای ادغام رمزارزها در سیستم مالی کشور و نظارت قانونی بر آن‌ها انجام داده است. از سوی دیگر، آژانس‌های غربی در سال ۲۰۲۴ عملیات گسترده‌ای علیه نهادهای مرتبط با رمزارز در روسیه انجام دادند. در اوت ۲۰۲۴، دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی آمریکا سه توسعه‌دهنده روسی را به دلیل جمع‌آوری کمک‌های رمزارزی و احتمالاً تسهیل فروش پهپاد به نیروهای روسیه در اوکراین تحریم کرد. همچنین، در دسامبر ۲۰۲۴، آژانس ملی جرایم بریتانیا با انهدام یک شبکه پول‌شویی روسی، ۸۴ نفر را دستگیر و بیش از ۲۰ میلیون یورو پول نقد و رمزارز ضبط کرد.