سازوکار ماشه بار دیگر به موضوع اصلی مناقشه در شورای امنیت تبدیل شد. چین و روسیه روز دوشنبه ۱۰ شهریور، با رد اقدام سه کشور اروپایی برای بازگرداندن تحریمها، از ایران حمایت کردند. آنها تأکید کردند که اقدام بریتانیا، فرانسه و آلمان از نظر حقوقی و رویهای اشکال دارد.
اعتراض مشترک در نامه رسمی
وزیران خارجه ایران، چین و روسیه در نامهای به سازمان ملل اقدام اروپا را زیر سؤال بردند. عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، متن این نامه را در شبکه ایکس منتشر کرد. او نوشت که اروپا به جای پایبندی به تعهدات، با تحریمهای غیرقانونی آمریکا همسو شد. به گفته او، این «حقایق غیرقابل انکار» باید در هر بحث جدی شورای امنیت در نظر گرفته شود.
پیشینه خروج آمریکا از برجام
سازوکار ماشه یا «اسنپبک» بخشی از توافق هستهای تیرماه ۱۳۹۴ بود. آمریکا در سال ۲۰۱۸ با تصمیم دونالد ترامپ از برجام خارج شد. سه کشور اروپایی عضو توافق اعلام کردند که ایران از سال ۲۰۱۹ تعهدات خود را کنار گذاشته است. آنها ذخایر اورانیوم غنیشده ایران را بدون توجیه غیرنظامی معتبر دانستند.
نشست شورای امنیت و واکنشها
سه کشور اروپایی روز ششم شهریور روندی ۳۰ روزه برای بازگرداندن تحریمها آغاز کردند. شورای امنیت یک روز بعد جلسهای پشت درهای بسته برگزار کرد. گزارشی از نتیجه نشست منتشر نشد. در مقابل، سازمان همکاری شانگهای در نشست تیانجین بر «ماهیت الزامآور» قطعنامه ۲۲۳۱ تأکید کرد. این سازمان هشدار داد که تفسیر نادرست از قطعنامه اقتدار شورای امنیت را تضعیف میکند.
پیامدهای احتمالی سازوکار ماشه
در صورت فعال شدن سازوکار ماشه، داراییهای ایران دوباره مسدود خواهد شد. جمهوری اسلامی دیگر اجازه معاملات تسلیحاتی نخواهد داشت. همچنین توسعه برنامه موشکی بالستیک با تحریمهای جدید روبهرو میشود. این فشارها میتواند اقتصاد ایران را که پیشتر نیز آسیبپذیر است، متزلزلتر کند.
تلاش برای حفظ دیپلماسی
اروپا پس از حمله اسرائیل و آمریکا به تأسیسات هستهای ایران، چندین بار با تهران مذاکره کرد. هدف اروپا به تعویق انداختن فعالسازی سازوکار ماشه بود. با این حال، مذاکرات ژنو در چهارم شهریور به گفته دیپلماتهای اروپایی نتیجه ملموسی نداشت.