واشنگتن – دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در سخنانی کم‌سابقه از ایران خواست تا در برابر آنچه او «برهه‌ای بسیار حساس و تاریخی» خواند، تصمیم درست و سازنده‌ای اتخاذ کند. وی هشدار داد در صورت انحراف تهران از مسیر دیپلماسی، واشنگتن گزینه‌های دیگری را نیز روی میز خواهد داشت.
ترامپ روز سه‌شنبه، در مراسم تحلیف استیو ویتکاف به‌عنوان نماینده ویژه در امور خاورمیانه در کاخ سفید، با اشاره به مذاکرات جاری هسته‌ای میان دو کشور گفت: «ایران هرگز نباید به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند. ما خواهان توافقی صلح‌آمیز و قدرتمند هستیم. این یک لحظه تاریخی و بسیار تعیین‌کننده برای آینده ایران است.»
رئیس‌جمهور آمریکا که پیشتر نیز بر تمایل خود برای دستیابی به توافقی جدید با جمهوری اسلامی تأکید کرده بود، افزود: «ما نمی‌خواهیم مانعی برای موفقیت ایران باشیم. برعکس، می‌خواهیم ایران کشوری موفق باشد، اما این موفقیت نباید از مسیر تسلیحات هسته‌ای بگذرد.»
ترامپ در بخش دیگری از سخنانش هشدار داد: «اگر ایران مسیر اشتباهی را انتخاب کند، با واکنش سخت ما مواجه خواهد شد. این مسیری نیست که بخواهیم طی کنیم، اما اگر مجبور شویم، چاره‌ای جز اقدام نداریم.»
مذاکرات در ایستگاه چهارم؛ عمان میانجی دور تازه گفت‌وگوها
در حالی که سه دور از گفت‌وگوهای غیرمستقیم میان تهران و واشنگتن تاکنون برگزار شده، گزارش‌ها حاکی از آن است که دور چهارم این مذاکرات ممکن است با وساطت عمان در اوایل هفته آینده برگزار شود. هرچند هنوز جزئیات دقیقی از زمان و سطح مذاکرات اعلام نشده، اما منابع آگاه می‌گویند تمرکز مذاکرات از «محدودسازی» به «برچیدن» برنامه هسته‌ای ایران تغییر یافته است.
ترامپ دو شب پیش در گفت‌وگو با شبکه NBC اعلام کرد که هدف واشنگتن، توقف کامل فعالیت‌های هسته‌ای ایران است. این در حالی است که مقامات آمریکایی در گذشته تنها خواستار اعمال محدودیت‌هایی بر غنی‌سازی اورانیوم و افزایش نظارت‌های بین‌المللی بودند.
حساسیت بر سر غنی‌سازی داخلی
در ادامه مواضع سخت‌گیرانه دولت آمریکا، مارکو روبیو، وزیر خارجه این کشور، نیز هفته گذشته تصریح کرد که ایران حق غنی‌سازی اورانیوم در خاک خود را ندارد و در صورت تمایل به داشتن یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی، باید سوخت راکتورهای خود را از منابع خارجی تهیه کند.
این سخنان در شرایطی مطرح می‌شود که پس از خروج آمریکا از برجام در سال ۱۳۹۷ به دستور ترامپ، ایران بسیاری از تعهدات هسته‌ای خود را کنار گذاشته و سطح غنی‌سازی را به ۶۰ درصد رسانده است؛ سطحی که کارشناسان آن را یک گام تا سطح تسلیحاتی می‌دانند.
طبق گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، ذخایر اورانیوم ایران اکنون به سطحی رسیده است که با غنی‌سازی ۹۰ درصدی، امکان تولید دست‌کم شش بمب هسته‌ای را فراهم می‌کند.
تهدیدهای تحریمی و نظامی؛ ابزار فشار بر تهران
ترامپ در ماه‌های اخیر بارها تهدید کرده که اگر توافق جدیدی حاصل نشود، جمهوری اسلامی با موج جدیدی از تحریم‌های فلج‌کننده و حتی اقدام نظامی روبه‌رو خواهد شد. او همچنین کشورهایی را که از ایران نفت خریداری می‌کنند، تهدید به تحریم ثانویه کرده و خواستار توقف کامل صادرات نفت ایران شده است.
به باور تحلیل‌گران، ترامپ با ترکیب فشار اقتصادی، تهدید نظامی و پیشنهاد مذاکرات صلح، در تلاش است تا ایران را به میز مذاکره‌ای با شروط جدید بکشاند؛ میز مذاکره‌ای که به گفته او «آخرین فرصت» برای بازگشت تهران به جامعه بین‌الملل خواهد بود.
