تحولات اخیر میان ایران، آمریکا، اسرائیل و متحدان منطقه‌ای به‌طور قابل‌توجهی شدت گرفته است. افزایش تحریم‌های اقتصادی، استقرار نیروهای نظامی در منطقه، تهدیدات متقابل و هشدارهای دیپلماتیک، همگی نشان‌دهنده افزایش تنش‌هایی است که می‌تواند به یک درگیری گسترده منجر شود. در ادامه، مهم‌ترین تحولات اخیر در این زمینه را بررسی می‌کنیم.
۱. وزیر دفاع اسرائیل: حزب‌الله دیگر سپر دفاعی ایران نیست
وزیر دفاع اسرائیل اعلام کرده که حزب‌الله لبنان دیگر نمی‌تواند به‌عنوان سپر دفاعی ایران عمل کند و توان بازسازی خود را پس از درگیری‌های اخیر از دست داده است. به گفته مقامات اسرائیلی، حملات مداوم به مواضع حزب‌الله در سوریه و لبنان، توان عملیاتی این گروه را کاهش داده و مانع از تجهیز مجدد آن شده است. این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که تنش‌های مرزی میان اسرائیل و حزب‌الله همچنان ادامه دارد و برخی تحلیلگران معتقدند که تل‌آویو ممکن است به‌زودی اقداماتی برای تضعیف بیشتر این گروه انجام دهد.
۲. آمریکا و تحریم‌های جدید علیه ایران؛ فشار بر چین برای توقف خرید نفت تهران
وزیر خزانه‌داری آمریکا از بانک‌های جهانی خواسته است که برای اعمال فشار اقتصادی بر ایران همکاری کنند. تمرکز اصلی این درخواست، توقف فروش نفت ایران به چین است که یکی از اصلی‌ترین خریداران نفت خام ایران محسوب می‌شود.
مقامات آمریکایی اعلام کرده‌اند که اعمال این تحریم‌ها با هدف کاهش درآمدهای ایران و محدود کردن توانایی این کشور در تأمین مالی گروه‌های متحد خود در منطقه انجام شده است. چین تاکنون در برابر فشارهای واشنگتن مقاومت کرده و همچنان به خرید نفت از ایران ادامه می‌دهد، اما برخی تحلیلگران معتقدند که فشارهای آمریکا ممکن است در نهایت باعث کاهش سطح مبادلات انرژی میان دو کشور شود.
۳. استقرار بمب‌افکن‌های آمریکا در اقیانوس هند؛ آماده‌باش برای مقابله با تهدیدات ایران
هم‌زمان با افزایش تنش‌ها، ایالات متحده شش فروند بمب‌افکن راهبردی B-2 Spirit را در اقیانوس هند مستقر کرده است. این بمب‌افکن‌های رادارگریز که قابلیت حمل سلاح‌های هسته‌ای را دارند، به‌عنوان بخشی از راهبرد بازدارندگی آمریکا در منطقه مستقر شده‌اند.
تحلیلگران نظامی معتقدند که این اقدام پیامی آشکار به تهران درباره جدی بودن تهدیدهای واشنگتن است. برخی منابع نیز گزارش داده‌اند که این بمب‌افکن‌ها ممکن است در صورت تشدید بحران، برای انجام حملات هدفمند علیه تأسیسات هسته‌ای و نظامی ایران مورد استفاده قرار گیرند.
۴. هشدار سپاه پاسداران: احتمال تجدیدنظر در دکترین نظامی ایران
فرماندهان ارشد سپاه پاسداران اعلام کرده‌اند که در صورت تهدید مستقیم برنامه هسته‌ای ایران، این کشور ممکن است در دکترین نظامی خود بازنگری کند. هرچند جزئیات این تغییرات مشخص نشده، اما برخی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که ایران ممکن است برنامه دفاعی و راهبردی خود را تغییر داده و بر توسعه قابلیت‌های تهاجمی بیشتر تمرکز کند.
۵. مذاکرات ایران و روسیه درباره پرونده هسته‌ای تهران
در بحبوحه این تنش‌ها، معاونان وزرای خارجه ایران و روسیه دیداری برای بررسی راه‌حل‌های دیپلماتیک پرونده هسته‌ای ایران داشته‌اند. روسیه که یکی از اعضای توافق هسته‌ای برجام است، تلاش دارد تا تنش‌ها را کاهش داده و راهی برای بازگشت به میز مذاکره پیدا کند.
با این حال، چشم‌انداز این مذاکرات همچنان مبهم است، زیرا آمریکا و متحدانش همچنان بر تشدید فشارها بر ایران تأکید دارند و تهران نیز حاضر نیست از برنامه هسته‌ای خود عقب‌نشینی کند.
۶. هشدار فرانسه: حمله به ایران «تقریباً اجتناب‌ناپذیر» است
وزیر خارجه فرانسه هشدار داده است که در صورت عدم توافق هسته‌ای، حمله به ایران «تقریباً اجتناب‌ناپذیر» خواهد بود. پاریس تأکید کرده که افزایش غنی‌سازی اورانیوم توسط ایران و عدم شفافیت این کشور در برنامه‌های هسته‌ای‌اش، اروپا و آمریکا را به سمت گزینه‌های نظامی سوق خواهد داد.
این اظهارات نشانه‌ای از افزایش فشارهای غرب بر ایران است و نشان می‌دهد که گزینه نظامی همچنان روی میز قرار دارد، حتی اگر مذاکرات دیپلماتیک همچنان در جریان باشد.
۷. تحریم شبکه تأمین سلاح حوثی‌ها توسط آمریکا
وزارت خزانه‌داری آمریکا مجموعه‌ای از افراد و شرکت‌هایی را که از روسیه سلاح و تجهیزات برای حوثی‌های یمن تهیه می‌کردند، تحریم کرده است. واشنگتن ادعا دارد که این شبکه تأمین تسلیحات، نقش کلیدی در تشدید درگیری‌های یمن داشته و تهدیدی برای امنیت منطقه‌ای محسوب می‌شود.
این تحریم‌ها در حالی اعمال شده‌اند که حملات حوثی‌ها به کشتی‌های تجاری و پایگاه‌های عربستان و امارات افزایش یافته است و احتمال مداخله بیشتر آمریکا در این درگیری‌ها وجود دارد.
۸. آمریکا و گزینه نظامی علیه ایران تا شهریور
برخی مقامات آمریکایی هشدار داده‌اند که اگر ایران برنامه هسته‌ای خود را متوقف نکند، تا شهریورماه ممکن است با یک حمله نظامی روبه‌رو شود. این تهدید نشان‌دهنده جدیت آمریکا در جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است.
در همین حال، برخی منابع خبری گزارش داده‌اند که پنتاگون در حال بررسی گزینه‌های حمله هدفمند به تأسیسات هسته‌ای ایران است، اگرچه هنوز تصمیم نهایی در این مورد گرفته نشده است.
۹. افزایش حضور نظامی آمریکا در منطقه؛ استقرار جنگنده‌ها و سامانه‌های دفاعی
در کنار استقرار بمب‌افکن‌های B-2، ایالات متحده بیش از ۱۴۰ هواپیمای ترابری نظامی را در منطقه مستقر کرده و تعداد زیادی از جنگنده‌های پیشرفته و سامانه‌های دفاعی را در پایگاه‌های خود در خاورمیانه مستقر کرده است.
این اقدام‌ها نشان می‌دهد که واشنگتن در حال آماده‌سازی برای مقابله با هرگونه اقدام نظامی ایران یا متحدانش در منطقه است.
۱۰. احتمال مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و آمریکا از طریق عمان
با وجود تشدید تنش‌ها، برخی منابع خبری اعلام کرده‌اند که کاخ سفید در حال بررسی پیشنهاد ایران برای انجام مذاکرات غیرمستقیم از طریق عمان است. عمان که در گذشته نیز نقش میانجی میان تهران و واشنگتن را ایفا کرده بود، ممکن است زمینه‌ساز ازسرگیری گفتگوها میان دو کشور شود.
با این حال، مشخص نیست که این مذاکرات تا چه حد موفق خواهند بود، زیرا هر دو طرف همچنان بر مواضع خود پافشاری می‌کنند.
نتیجه‌گیری: احتمال درگیری نظامی در حال افزایش است
مجموعه‌ای از تحریم‌های اقتصادی، تهدیدات نظامی و تشدید حضور نیروهای آمریکایی در منطقه، همگی نشانه‌هایی از احتمال درگیری گسترده میان ایران، آمریکا و اسرائیل هستند. در حالی که برخی تلاش‌ها برای کاهش تنش از طریق دیپلماسی ادامه دارد، گزینه نظامی همچنان به‌عنوان یک سناریوی محتمل مطرح است. تحولات آینده در روزها و هفته‌های پیش رو، تعیین‌کننده مسیر بحران خواهد بود.
