سوریه این روزها شاهد تحولات چشمگیری در میدان نظامی و معادلات سیاسی است. دیده‌بان حقوق بشر سوریه، مستقر در لندن، اعلام کرده است که در پی توافق میان ارتش سوریه و گروه‌های مسلح محلی، شهر درعا و تقریباً ۹۰ درصد از کل استان به کنترل این گروه‌ها درآمده است.
بر اساس گزارش این نهاد، گروه‌های محلی مسلح در ساعات اولیه صبح جمعه خواستار خروج فوری نیروهای دولتی از درعا شدند. درگیری‌های شدید میان دو طرف در نهایت به عقب‌نشینی نیروهای دولتی از این شهر منجر شد. اکنون گروه‌های محلی کنترل مناطقی از جمله البلد و ازرع را نیز به دست گرفته‌اند، در حالی که حضور نیروهای دولتی تنها به شهر صنمین و چند روستای اطراف آن محدود شده است. درعا، که در جنوب غربی سوریه و در نزدیکی مرز اردن واقع شده، از اهمیت استراتژیک بالایی برخوردار است و تحولات آن می‌تواند پیامدهای مهمی برای نقشه نظامی سوریه داشته باشد.
در همین حال، گزارش‌ها از حومه حمص نشان می‌دهد که شورشیان مسلح هیئت تحریر الشام اعلام کرده‌اند کنترل کامل این مناطق را به دست گرفته‌اند و اکنون به دیوارهای شهر رسیده‌اند. این گروه پیش‌تر حملات خود را به شهرک مشرفه در نزدیکی حمص آغاز کرده بود. نیروهای وفادار به بشار اسد از دانشکده مهندسی این شهرک به‌عنوان پادگان استفاده می‌کردند. دیده‌بان حقوق بشر سوریه نیز از حملات هوایی روسیه در حمایت از نیروهای دولتی در این منطقه خبر داده است.
به نوشته رویترز، اگر شورشیان کنترل کامل حمص را به دست گیرند، ارتباط دمشق با مناطق ساحلی غرب سوریه که محل سکونت علوی‌ها و پایگاه‌های استراتژیک روسیه است، به‌طور جدی تهدید خواهد شد. این تحول می‌تواند تأثیر عمیقی بر استراتژی دولت سوریه و متحدانش داشته باشد.
در تحولی دیگر، نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) که از حمایت ایالات متحده برخوردارند، وارد شهر دیرالزور در شرق سوریه شده‌اند. این پیشروی پس از خروج نیروهای ارتش سوریه و شبه‌نظامیان عراقی مورد حمایت ایران صورت گرفته است. قسد اعلام کرده که کنترل کامل این شهر را به زودی به دست خواهد گرفت و در حال حاضر به سمت شهر البوکمال در مرز عراق پیشروی می‌کند.
دو منبع امنیتی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که نیروهای دموکراتیک سوریه ممکن است طی ۲۴ ساعت آینده کنترل البوکمال را نیز در اختیار بگیرند. این اقدام، در صورت تحقق، دسترسی دولت سوریه به مرزهای شرقی و مسیرهای تجاری استراتژیک را محدود خواهد کرد.
در این میان، واکنش‌های منطقه‌ای نیز قابل‌توجه است. دولت عراق تأکید کرده که قصد دخالت نظامی در سوریه را ندارد، اما تجزیه سوریه را «خط قرمز» می‌داند. بغداد همچنین بر لزوم یافتن یک راه‌حل سیاسی برای بحران سوریه تأکید کرده است. ایران نیز بار دیگر حمایت خود را از دولت بشار اسد در مقابله با «گروه‌های تروریستی» اعلام کرده است و تأکید دارد که هرگونه اقدام ایران تنها بر اساس درخواست رسمی دولت دمشق خواهد بود.
این تحولات نشان‌دهنده افزایش پیچیدگی بحران سوریه و پیامدهای احتمالی آن برای توازن قوا در منطقه است. با پیشروی گروه‌های مخالف دولت و تضعیف کنترل ارتش سوریه در مناطق مختلف، آینده این کشور همچنان مبهم و وابسته به معادلات پیچیده داخلی و خارجی است.
