“compiled:Sophia Bennett”
کیپ‌تاون – نزدیک به یک میلیون کودک در آفریقای جنوبی بدون شناسنامه زندگی می‌کنند؛ سندی که برای دسترسی به ابتدایی‌ترین حقوق مانند آموزش، درمان، و حمایت اجتماعی ضروری است. اکنون یک نهاد حقوق کودک دولت را به‌دلیل تأخیر سال‌هاه در ثبت تولدهای دیرهنگام به دادگاه کشانده است.
قمانـی، نوجوان ۱۵ساله‌ای که آرزوی پیوستن به تیم ملی فوتبال «بافانا بافانا» را دارد، حتی نمی‌تواند در رقابت‌های محلی شرکت کند، چراکه رسماً وجود ندارد. مادرش هنگام تولد او، ۱۶ ساله و خود بی‌شناسنامه بود، و پس از تولد نوزاد را ترک کرد. حالا قمانی با مادربزرگش در زاغه‌ای در منطقه‌ی فقیرنشین لانگا، در حومه‌ی کیپ‌تاون زندگی می‌کند.
مادربزرگ، نوزیبله دادا، در تمام این سال‌ها درگیر روندی فرسایشی برای دریافت مدارک تولد نوه‌اش بوده. «هر بار که با اداره امور داخلی تماس می‌گیریم، می‌گویند تماس می‌گیرند… ما چهار سال است منتظریم.»
بحران ملی ثبت‌نشده‌ها
بیش از ۲۵۰ هزار درخواست ثبت تولد دیرهنگام، سال‌هاست در اداره امور داخلی معلق مانده. آمار واقعی افراد بی‌شناسنامه احتمالاً بسیار بیشتر است، چراکه بسیاری هرگز برای دریافت آن اقدامی نمی‌کنند یا در میانه‌ی راه خسته و ناامید می‌شوند.
این فرایند پیچیده، به‌ویژه برای ۱۲ میلیون نفر که زیر خط فقر مطلق زندگی می‌کنند، هزینه‌بر و دور از دسترس است. به‌گفته‌ی دادا: «نمی‌دانم اگر من بمیرم چه بلایی سر نوه‌ام می‌آید…»
مبارزه حقوقی برای هویت
مؤسسه «کودکان» در دانشگاه کیپ‌تاون با ارائه دادخواست به دادگاه عالی استان، از دولت خواسته این تأخیر را که «نقض قانون اساسی» خوانده، متوقف کند. در پرونده‌ها، گواهی ۱۵ فرد بی‌شناسنامه، از جمله زن یتیمی که دختر ۱۹ساله‌اش نیز بی‌مدرک مانده، ارائه شده است.
پاولا پرودلاک، محقق ارشد حقوقی، می‌گوید اداره امور داخلی با ایجاد موانع غیرضروری، مانند الزام مصاحبه با خانواده‌ها توسط پنج مقام رسمی، عملاً این افراد را از پیگیری حقوق‌شان بازمی‌دارد. او می‌گوید: «این روند برای کمک به فقرا طراحی نشده، بلکه برای آسان‌تر شدن ارزیابی عملکرد کارکنان دولتی است.»
ترس، فقر و تبعیض
بونگوموسا برنات، باغبان اهل کیپ‌تاون، تنها پس از ۳۱ سال موفق شد شناسنامه‌اش را بگیرد؛ آن هم با کمک کارفرمایی که هزینه سفر به زادگاهش در کوازولو-ناتال را پرداخت کرد. «بدون مدرک شناسایی زندگی غیرممکن است، انگار دست‌بند به‌دستت زده‌اند.»
او می‌گوید بدون شناسنامه نه کار می‌یافت، نه حساب بانکی داشت و همیشه از اینکه به اشتباه خارجی تلقی شود و قربانی خشونت‌های بیگانه‌هراسی گردد، در هراس بود.
اکنون که برنات مدارکش را گرفته، می‌گوید «زندگی‌ام کاملاً عوض شده. حالا بیمه دارم، حساب بانکی دارم و می‌توانم پس‌انداز کنم.»
یک بحران قاره‌ای
به‌گزارش کمیسیون اقتصادی سازمان ملل برای آفریقا، حدود ۵۴۰ میلیون نفر در قاره آفریقا فاقد هرگونه هویت رسمی‌اند. نیمی از کودکان زیر پنج سال در این قاره حتی گواهی تولد هم ندارند.
در کشوری با زیرساخت اداری پیچیده و نابرابری شدید مانند آفریقای جنوبی، نداشتن شناسنامه برای میلیون‌ها کودک، نه‌فقط انکار هویت بلکه انکار آینده است.
