دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در نخستین روز از سفر رسمی خود به عربستان سعودی، از مقام‌های جمهوری اسلامی ایران خواست با کنار گذاشتن آنچه «رفتارهای آشوب‌گرانه» خواند، راهی تازه برای توافق و ثبات در پیش گیرند؛ هم‌زمان هشدار داد که در صورت تداوم اقدامات جمهوری اسلامی، گزینه‌ای جز بازگرداندن فشارهای حداکثری و توقف کامل صادرات نفت ایران باقی نخواهد ماند.
ترامپ روز سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت در سخنرانی خود در نشست سرمایه‌گذاری آمریکا-عربستان در ریاض، گفت که ایران را «مخرب‌ترین نیروی خاورمیانه» می‌داند؛ نیرویی که به گفته او، در لبنان، سوریه، غزه، عراق و یمن «رنجی غیرقابل تصور» به بار آورده است.
او با تأکید بر اینکه از درگیری با ایران پرهیز دارد، افزود: «بارها نشان داده‌ام که آمادگی دارم به دشمنی‌های گذشته پایان دهم. اما این پایان نیازمند انتخاب مسیر تازه‌ای از سوی رهبران ایران است. مسیری که می‌تواند به شراکت، ثبات و صلح ختم شود.»
رئیس‌جمهور ایالات متحده سپس با زبانی هشدارآمیز تصریح کرد: «اگر رهبران جمهوری اسلامی این شاخه زیتون را رد کنند و به تحریک و تهدید همسایگان خود ادامه دهند، ما نه تنها آماده‌ایم، بلکه مصمم خواهیم بود صادرات نفت ایران را به صفر برگردانیم؛ همان‌طور که قبلاً کرده‌ایم.»
ترامپ این سخنان را در حالی بیان کرد که تنها چند روز پیش از این سفر، فرستاده ویژه‌اش، استیو ویتکاف، را برای دور تازه‌ای از گفت‌وگوهای غیرعلنی با مقامات جمهوری اسلامی به منطقه اعزام کرده بود. هدف از این مذاکرات، متقاعد کردن تهران به عقب‌نشینی از برنامه‌های هسته‌ای و کاهش تنش‌های منطقه‌ای عنوان شده است.
ترامپ در ادامه سخنانش ضمن اعلام ترجیح صلح بر درگیری، ابراز امیدواری کرد که عربستان سعودی نیز در «زمان مناسب خود»، مسیر امضای توافق ابراهیم و عادی‌سازی روابط با اسرائیل را در پیش گیرد.
🔻 دیدار با رهبر جدید سوریه و پایان تحریم‌ها
در تحولی هم‌زمان، کاخ سفید اعلام کرد که ترامپ قرار است روز چهارشنبه با احمد الشرع، رئیس‌جمهور جدید سوریه که پس از سرنگونی بشار اسد به قدرت رسیده، دیدار کند. ترامپ همچنین اعلام کرد که تحریم‌های دوران ریاست‌جمهوری پیشین آمریکا علیه دولت جدید دمشق لغو خواهد شد.
او در سخنرانی خود در ریاض گفت: «من دستور توقف تحریم‌ها علیه سوریه را صادر خواهم کرد تا به این کشور برای بازسازی و رسیدن به عظمت فرصت داده شود.» این سخنان با تشویق ایستاده حاضران روبه‌رو شد.
🔻 استقبال گرم ولیعهد سعودی
ترامپ در بدو ورود به ریاض با استقبال محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، روبه‌رو شد. دو طرف در یک دیدار دوجانبه صمیمانه، مجموعه‌ای از توافق‌نامه‌های نظامی، فرهنگی و اقتصادی را امضا کردند.
ترامپ در این دیدار گفت: «واقعاً فکر می‌کنم ما یکدیگر را خیلی دوست داریم.» هم‌زمان انتظار می‌رود در نشست سرمایه‌گذاری مشترک، قراردادهای تجاری بیشتری به امضا برسد.
🔻 سکوت تهران در برابر تهدیدها
در حالی‌که سخنان ترامپ واکنش‌برانگیز بود، رسانه‌های رسمی ایران از جمله صداوسیما و روزنامه‌های دولتی تا حد زیادی از پوشش سفر رئیس‌جمهور آمریکا به ریاض پرهیز کرده‌اند.
کارشناسان معتقدند سکوت تهران ممکن است به تلاش‌های اخیر برای کاهش تنش با عربستان بازگردد. ایران و عربستان از سال ۲۰۲۳ با میانجی‌گری چین روندی را برای عادی‌سازی روابط آغاز کرده‌اند؛ روندی که با سفر اخیر خالد بن سلمان، وزیر دفاع عربستان، به تهران تقویت شد.
تحلیلگران، از جمله حسین ایبیش از مؤسسه کشورهای عربی حوزه خلیج فارس، معتقدند ریاض با تمرکز بر توسعه اقتصادی داخلی، به دنبال ثبات منطقه‌ای است و ممکن است اظهارات ترامپ نیز در هماهنگی با همین رویکرد صورت گرفته باشد.
