لس‌آنجلس — تنها چند ساعت پس از آنکه مارک زاکربرگ، مدیرعامل متا، اعلام کرد قصد دارد برنامه راستی‌آزمایی این شرکت در آمریکا را متوقف کند، تپه‌های معروف لس‌آنجلس در شعله‌های آتش فرو رفتند. در حالی که نیروهای آتش‌نشانی برای مهار این فاجعه تلاش می‌کردند، راستی‌آزمایان متا – که همچنان مشغول کار بودند – با موجی از اطلاعات نادرست درباره این آتش‌سوزی‌ها مبارزه کردند.
«قطع برنامه راستی‌آزمایی در پلتفرم‌های اجتماعی، مثل تعطیل کردن آتش‌نشانی است.» این را آلن دوک، روزنامه‌نگار سابق سی‌ان‌ان و هم‌بنیان‌گذار مجموعه راستی‌آزمایی Lead Stories گفت، یکی از ده‌ها سازمانی که بودجه آن توسط متا تأمین می‌شود.
شایعات آتش‌سوزی مانند شعله‌های آتش گسترش می‌یابند
اطلاعات نادرست درباره این آتش‌سوزی‌ها به سرعت در فضای آنلاین منتشر شد و تئوری‌های توطئه و لفاظی‌های جناحی آن را تغذیه کردند. یک ویدئوی ویروسی در اینستاگرام به دروغ ادعا می‌کرد که غارتگران در حال سرقت تلویزیون از خانه‌های سوخته هستند. Lead Stories این ادعا را رد کرد و نشان داد که این افراد، اعضای خانواده ساکنان بودند که تلاش می‌کردند وسایلشان را نجات دهند. متا این ویدئو را به عنوان محتوای گمراه‌کننده برچسب‌گذاری کرده و توزیع آن را محدود کرد.
به طور مشابه، سازمان PolitiFact، که جایزه پولیتزر را برای راستی‌آزمایی دریافت کرده است، یک پست ویروسی در شبکه Threads را رد کرد که به دروغ مدعی بود پلیس لس‌آنجلس در جستجوی مظنونینی با گرایش به وب‌سایت‌های وابسته به MAGA است که در آغاز این آتش‌سوزی‌ها دست داشته‌اند. همچنین یک تصویر جعلی دیگر که در اینستاگرام دست به دست می‌شد و نشان می‌داد تابلوی هالیوود در شعله‌های آتش می‌سوزد، با استفاده از هوش مصنوعی ایجاد شده بود.
تئوری‌های توطئه با تقویت شخصیت‌های بانفوذ
این اطلاعات نادرست رنگ و بویی جناحی داشت و از پلتفرم‌های متا فراتر رفت. در شبکه Truth Social، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب، حزب دموکرات را مقصر این آتش‌سوزی‌ها معرفی کرد. در پلتفرم X (توییتر سابق)، ایلان ماسک تغییرات اقلیمی را نادیده گرفت و سیاست‌های تنوع، برابری و شمول (DEI) را عامل این فاجعه دانست و نوشت: «DEI یعنی مردم خواهند مرد.»
نظریه‌پرداز توطئه رسوا، الکس جونز، ادعا کرد که این آتش‌سوزی‌ها بخشی از «طرح جهانی‌گرایان» برای نابودی اقتصادی آمریکا هستند. ماسک با پاسخ «درست است» این ادعا را تقویت کرد.
سایر تئوری‌ها شامل دخالت دولت در دستکاری آب‌وهوا و شروع عمدی آتش‌سوزی با «لیزرهای فضایی» بود، شایعاتی که پیش‌تر نیز پس از آتش‌سوزی‌های مائویی در سال ۲۰۲۳ و طوفان‌های اخیر مطرح شده بود.
آلن دوک هشدار داد که این اطلاعات نادرست باعث بی‌اعتمادی به سازمان‌های امدادرسان می‌شود. او به سی‌ان‌ان گفت: «اطلاعات نادرست باعث بی‌اعتمادی به سازمان‌هایی می‌شود که فعالانه در حال پاسخ به بحران هستند و کار آن‌ها را دشوارتر می‌کند.»
تغییر متا به سیستم راستی‌آزمایی جمع‌سپاری
با وجود این چالش‌ها، متا برنامه دارد تا به جای راستی‌آزمایان حرفه‌ای، از سیستمی مشابه با Community Notes در پلتفرم X استفاده کند. این سیستم به کاربران اجازه می‌دهد توضیحات یا راستی‌آزمایی‌هایی را به پست‌ها اضافه کنند، مشروط به آنکه کاربران با دیدگاه‌های متنوع بر سر صحت محتوا توافق کنند.
در حالی که Community Notes در برخی موارد موفق بوده است – مانند شناسایی ویدئوهای جعلی و پست‌های شخصیت‌های عمومی – اما نقاط ضعف قابل توجهی نیز دارد. بسیاری از ادعاهای نادرست، از جمله تئوری توطئه الکس جونز درباره طرح جهانی‌گرایان، بدون هیچ برچسبی باقی مانده و میلیون‌ها بازدید داشته‌اند.
انجی دروبنیک هولان، مدیر شبکه بین‌المللی راستی‌آزمایی، این سیستم را جایگزینی ناکافی برای راستی‌آزمایان حرفه‌ای توصیف کرد. او گفت: «Community Notes می‌تواند سوءاستفاده‌های بصری آشکار را شناسایی کند، اما راستی‌آزمایان حرفه‌ای به سراغ تئوری‌های پیچیده‌تر و ادعاهای سیاسی می‌روند.»
پیامدهای پیش‌رو
با آماده شدن متا برای پایان دادن به برنامه راستی‌آزمایی خود، خطر گسترش اطلاعات نادرست بیش از پیش افزایش یافته است. منتقدان هشدار می‌دهند که بدون نظارت حرفه‌ای، پلتفرم‌ها ممکن است ناخواسته روایت‌های نادرست را تقویت کنند و اعتماد عمومی را در زمان بحران‌ها تضعیف نمایند.
این تغییر، نقطه عطفی در نبرد علیه اطلاعات نادرست آنلاین است – تصمیمی که پیامدهای گسترده‌ای برای فضای دیجیتال و دنیای واقعی خواهد داشت.
