واشنگتن – در تحولی بی‌سابقه در سیاست خارجی آمریکا، رئیس‌جمهور دونالد ترامپ، مارکو روبیو، وزیر خارجه کنونی را به طور موقت به عنوان مشاور امنیت ملی نیز منصوب کرد. این تصمیم، پس از برکناری مایک والتز از این سمت، به عنوان اولین تغییر بزرگ در تیم امنیتی دولت جدید ترامپ تلقی می‌شود.
برکناری والتز مدتی است در محافل سیاسی زمزمه می‌شد، به ویژه پس از آن‌که او در اقدامی اشتباه، یک خبرنگار را به گروه پیام‌رسان خصوصی مسئولان امنیتی کشور اضافه کرد؛ گروهی که در آن طرح‌های نظامی محرمانه رد و بدل می‌شد.
با این انتصاب، روبیو به دومین فرد در تاریخ آمریکا تبدیل می‌شود که همزمان در رأس وزارت خارجه و شورای امنیت ملی قرار می‌گیرد. پیش از او، تنها هنری کیسینجر در دهه ۱۹۷۰، چنین مسئولیتی را بر عهده داشت.
تغییر چهره مارکو روبیو در عصر ترامپ
روبیو، که زمانی از مخالفان جدی ترامپ در رقابت‌های انتخاباتی ۲۰۱۶ بود و از سوی او با لقب “مارکوی کوچولو” تحقیر می‌شد، اکنون به یکی از وفادارترین مهره‌های رئیس‌جمهور بدل شده است. او در ۱۰۰ روز نخست حضورش در وزارت خارجه، سیاست‌های سابق خود درباره دموکراسی‌خواهی و کمک‌های خارجی را کنار گذاشته و با شعار “اول آمریکا”، ساختار وزارت خارجه را به طور بنیادین دگرگون کرده است.
او دستور انحلال سازمان توسعه بین‌المللی آمریکا (USAID) را صادر کرده، صدها ویزای دانشجویی را لغو کرده و طرح‌هایی برای کاهش ۱۵ درصدی نیروی انسانی وزارت‌خانه به اجرا گذاشته است. همچنین روبیو قراردادهایی با برخی کشورها از جمله السالوادور به امضا رسانده تا مهاجران متهم به جرم، به آنجا فرستاده شوند؛ اقدامی که با اعتراضات قضایی مواجه شده است.
قدرت‌نمایی تازه ترامپ؛ روبیو همه‌کاره کاخ سفید؟
رئیس‌جمهور ترامپ روز پنجشنبه در یک پیام در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که روبیو به عنوان مشاور موقت امنیت ملی منصوب می‌شود و والتز به‌زودی به عنوان سفیر آمریکا در سازمان ملل معرفی خواهد شد.
ترامپ درباره روبیو گفت: «وقتی مشکلی دارم، به مارکو زنگ می‌زنم، او حلش می‌کند.»
روبیو در حال حاضر همزمان مسئولیت‌های دیگری از جمله مدیریت موقت USAID و بایگانی ملی آمریکا را نیز بر عهده دارد؛ وضعیتی که بسیاری را به یاد دوران جارد کوشنر، داماد ترامپ، می‌اندازد؛ فردی که در دولت اول ترامپ در حوزه‌های مختلفی چون خاورمیانه، مهاجرت و آمریکای لاتین فعال بود.
ابهام در کارآمدی دوگانه روبیو
با این‌که روبیو هنوز واکنشی مستقیم به سمت تازه خود نشان نداده، اما در گفت‌وگویی تلویزیونی به شوخی گفت تنها به دلیل متأهل بودن، نمی‌تواند عنوان “پاپ” را هم به رزومه‌اش اضافه کند.
با این حال، بسیاری از کارشناسان نسبت به حجم کاری فوق‌العاده بالای مشاور امنیت ملی هشدار داده‌اند. یکی از مقامات دولت بایدن که سابقاً در شورای امنیت ملی فعالیت داشته، تأکید کرده این شغل تمام وقت است و به روزی ۱۵ ساعت کار نیاز دارد.
نگرانی در وزارت خارجه؛ سردرگمی در مسیر پیش‌رو
سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در کنفرانسی خبری اعلام کرد که از خبر انتصاب تازه روبیو از طریق سؤال یک خبرنگار مطلع شده است. منابع داخلی نیز گفته‌اند که روبیو در هفته‌های اخیر زمان بیشتری را در کاخ سفید و دور از دفتر خود در “ردیف چوب‌ماهوگانی” وزارت خارجه گذرانده است.
با این حال، به نظر نمی‌رسد وظایف او در وزارت خارجه کاهش یابد و او همچنان قصد دارد به سفرهای دیپلماتیک ادامه دهد و احتمالاً بخشی از مسئولیت‌های شورای امنیت ملی را به دیگران واگذار کند.
این تحولات در حالی رخ می‌دهد که آمریکا با بحران‌های دیپلماتیک متعددی چون جنگ‌های اوکراین و غزه و همچنین مذاکرات هسته‌ای ایران مواجه است؛ بحران‌هایی که اکنون در غیاب ساختارهای پایدار و با تمرکز قدرت در دست چند چهره محدود در دولت ترامپ، وارد مرحله‌ای مبهم‌تر شده‌اند.
