در یکی از جدی‌ترین تحولات دیپلماتیک سال‌های اخیر، شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنجشنبه با صدور قطعنامه‌ای، رسماً اعلام کرد که ایران به تعهدات پادمانی خود در چارچوب پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) پایبند نبوده و شفاف‌سازی لازم در خصوص فعالیت‌های هسته‌ای اعلام‌نشده را انجام نداده است.
این قطعنامه که با پیشنهاد چهار کشور غربی، یعنی آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان به رأی گذاشته شد، با حمایت ۱۹ کشور از جمله کانادا، ژاپن، استرالیا و کشورهای اروپایی تصویب شد. در مقابل، تنها روسیه، چین و بورکینافاسو با آن مخالفت کردند. یازده کشور از جمله هند، مصر، اندونزی و برزیل رأی ممتنع دادند.
بر اساس متن این قطعنامه، ایران از سال ۲۰۱۹ تاکنون، در ارائه توضیحات معتبر دربارهٔ کشف ذرات اورانیوم در سه سایت اعلام‌نشده شامل ورامین، مریوان و تورقوزآباد، ناکام بوده و حتی به پاکسازی این اماکن دست زده که موجب اختلال در فرآیند راستی‌آزمایی شده است.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، در گزارشی که مبنای این قطعنامه بوده، تأکید کرده بود که آژانس همچنان قادر به ارائه تضمین قطعی دربارهٔ صلح‌آمیز بودن کامل برنامه هسته‌ای ایران نیست.
در واکنش به این اقدام، جمهوری اسلامی با انتشار بیانیه‌ای مشترک از سوی وزارت خارجه و سازمان انرژی اتمی، قطعنامه را «سیاسی و بی‌پایه» خواند و اعلام کرد که بلافاصله اقداماتی را برای توسعه برنامه هسته‌ای خود آغاز کرده است؛ از جمله تأسیس یک مرکز غنی‌سازی جدید در «مکانی امن» و جایگزینی سانتریفیوژهای نسل اول در تأسیسات فردو با ماشین‌های پیشرفته نسل ششم.
این بیانیه در حالی منتشر می‌شود که ایالات متحده نیز به‌دلیل افزایش تنش‌های امنیتی، اعلام کرده است که بخشی از کارکنان غیرضروری سفارت خود در عراق را از این کشور خارج می‌کند. منابع امنیتی نیز از آماده‌باش پایگاه‌های آمریکایی در بحرین و قطر خبر داده‌اند.
از سوی دیگر، رئیس‌جمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، در مصاحبه‌ای که همزمان منتشر شد، از «کاهش اطمینان» خود نسبت به دستیابی به توافق با ایران سخن گفت و مدعی شد که ایران «انگیزه‌ای برای توافق ندارد» و «احتمالاً در مسیر ساخت سلاح هسته‌ای حرکت می‌کند».
قرار است ششمین دور مذاکرات هسته‌ای میان تهران و واشینگتن روز یکشنبه آینده در عمان برگزار شود؛ اما در فضای پرتنش فعلی، تحلیلگران نسبت به موفقیت آن خوش‌بین نیستند.
همزمان، احتمال ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت سازمان ملل نیز مطرح شده و دیپلمات‌ها می‌گویند نشستی در این‌باره ممکن است طی روزهای آینده برگزار شود.
