محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، با اشاره تلویحی به تهدیدات مقامات پیشین جمهوری اسلامی مبنی بر قطع صادرات نفت به غرب، اذعان کرد که ایران اکنون در موقعیتی نیست که بتواند از نفت به‌عنوان اهرم فشار استفاده کند.
قالیباف روز سه‌شنبه ۶ آذر در صحن علنی مجلس گفت: «زمانی بود که در مواجهه با تهدیدات دشمنان می‌گفتیم نفت را روی شما می‌بندیم و اهرم تهدید ما بود، اما امروز و با این وضعیت کدام نفت را می‌بندیم و کدام بازار را داریم؟»
وی با اشاره به مشکلات موجود در صنعت نفت کشور افزود که حتی در صورت تولید نفت، ایران با «معضل حمل‌ونقل» برای انتقال آن مواجه است.
تهدیدات پیشین و واقعیت کنونی
در سال ۱۳۹۱، مقامات دولت محمود احمدی‌نژاد از جمله رستم قاسمی، وزیر نفت وقت، تهدید کرده بودند که در صورت تشدید تحریم‌ها، صادرات نفت ایران متوقف خواهد شد تا قیمت نفت در بازارهای جهانی به ۳۰۰ دلار برسد و اقتصاد جهانی دچار بحران شود.
با این حال، این تهدیدات هرگز عملی نشد و ایران برای فروش نفت خود به تخفیف‌های گسترده و اتکا به چین روی آورد.
بحران اقتصادی و ناترازی انرژی
قالیباف به بحران کنونی ناترازی در بخش انرژی کشور نیز اشاره کرد. او گفت تابستان امسال کشور با ۱۵ هزار مگاوات کمبود برق و زمستان گذشته با ۲۵۰ میلیون متر مکعب کسری گاز مواجه بوده است. این رقم معادل ۲۰ درصد از کل تقاضای انرژی کشور است.
او تصریح کرد: «وقتی رشد مصرف ۵.۵ درصد و رشد تولید تنها چند دهم درصد است، نتیجه‌ای جز ناترازی ندارد.»
ایران در اوایل دهه گذشته روزانه ۲.۵ میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد و صادرات گاز و برق نیز در وضعیت مناسبی قرار داشت. اما اکنون، کشور نه تنها صادرات گاز و برق را از دست داده، بلکه با ناترازی شدید در تولید و مصرف داخلی روبرو است.
نیروگاه بوشهر و هزینه‌های هسته‌ای
اصرار جمهوری اسلامی بر غنی‌سازی اورانیوم و هزینه‌های بالای برنامه هسته‌ای در حالی است که تنها نیروگاه هسته‌ای ایران، یعنی نیروگاه بوشهر، سهمی کمتر از یک درصد در تولید برق کشور دارد. طی یک دهه گذشته، مجموع برق تولیدی این نیروگاه حتی به اندازه هزینه ساخت آن نیز نبوده است.
در حالی که غرب ایران را به تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای متهم می‌کند، جمهوری اسلامی این اتهام را رد کرده اما همچنان از ارائه پاسخ به سوالات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره فعالیت‌های هسته‌ای پنهانی خود سر باز می‌زند.
بدهی‌های انباشته و وابستگی به نفت
از سال ۱۳۹۱ تاکنون، بدهی دولت ایران به بانک مرکزی ۳۸ برابر شده و به حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. علاوه بر این، دولت بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار از صندوق توسعه ملی برداشت کرده است.
چشم‌انداز اقتصادی ایران نشان می‌دهد که وابستگی به درآمدهای نفتی نه تنها کاهش نیافته، بلکه بحران ناترازی انرژی و عدم سرمایه‌گذاری مؤثر در زیرساخت‌ها، وضعیت کشور را بیش از پیش بحرانی کرده است.
