در آستانه نشست آینده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، دیپلمات‌های ارشد غربی از تهیه پیش‌نویس قطعنامه‌ای خبر داده‌اند که در آن ایران رسماً به عدم پایبندی به تعهدات پادمانی و نقض اصول عدم اشاعه متهم می‌شود؛ اقدامی که از نظر ناظران می‌تواند روند مذاکرات احیای توافق هسته‌ای را با چالش‌های جدیدی مواجه کند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، این پیش‌نویس توسط ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه و آلمان تنظیم شده و قرار است در جلسه فصلی شورای حکام که از ۹ ژوئن آغاز می‌شود، مطرح شود. این نخستین بار از سپتامبر ۲۰۰۵ است که ایران در چنین سطحی به نقض تعهدات پادمانی متهم می‌شود.
آژانس در حال آماده‌سازی گزارش‌های فصلی درباره برنامه هسته‌ای ایران است. یکی از این گزارش‌ها، که به‌زودی منتشر خواهد شد، بنا بر گفته دیپلمات‌ها، لحنی تند و انتقادی خواهد داشت و ممکن است در آن به‌صراحت اشاره شود که ایران در اجرای تعهدات نظارتی خود کوتاهی کرده است.
اختلاف در شورای حکام و امکان ارجاع پرونده به شورای امنیت
هرچند قطعنامه‌های پیشین قدرت‌های غربی در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اکثریت آرا تصویب شده‌اند، اما همواره مخالفت چین و روسیه با این قطعنامه‌ها مشهود بوده است. این در حالی‌ست که هنوز تصمیمی قطعی برای ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل اتخاذ نشده، اما این احتمال نیز در محافل دیپلماتیک مطرح شده است.
ایران، اتهامات و واکنش‌ها
ایران همواره هرگونه تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای را رد کرده و تأکید دارد که برنامه هسته‌ای‌اش صرفاً اهداف صلح‌آمیز دارد. با این حال، طبق برآوردهای آژانس، ایران در حال حاضر اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند، که تنها یک گام فنی با سطح ۹۰ درصدی – لازم برای ساخت بمب اتمی – فاصله دارد. بنابر همین گزارش‌ها، ذخایر کنونی ایران برای ساخت دست‌کم شش سلاح هسته‌ای کفایت می‌کند.
در گذشته، واکنش ایران به قطعنامه‌های مشابه، افزایش سطح غنی‌سازی و محدود کردن همکاری با بازرسان آژانس بوده است. به نظر می‌رسد اگر قطعنامه جدید به تصویب برسد، تهران نیز بی‌پاسخ نخواهد ماند.
چشم‌انداز مبهم مذاکرات
هم‌زمان با این تحولات، تلاش‌ها برای احیای گفت‌وگوهای میان تهران و واشنگتن نیز با پیچیدگی بیشتری روبه‌رو خواهد شد؛ گفت‌وگوهایی که با هدف محدودسازی برنامه هسته‌ای ایران در جریان بود، اما حالا ممکن است زیر سایه تنش‌های تازه، به بن‌بست نزدیک شود.
به‌رغم تردیدهای موجود در خصوص اجماع جهانی، قدرت‌های غربی مصمم هستند تا موضعی سخت‌گیرانه‌تر در قبال ایران اتخاذ کنند، و فضای دیپلماتیک آینده را بیش از پیش متأثر از این تحولات خواهند ساخت.
