واشنگتن — دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، روز چهارشنبه هشدار داد که در صورت خودداری ایران از کنار گذاشتن برنامه تسلیحات هسته‌ای‌اش، ممکن است حمله نظامی صورت گیرد و اسرائیل “رهبر” این عملیات خواهد بود.
ترامپ که در آستانه مذاکرات میان ایران و آمریکا در عمان صحبت می‌کرد، تاکید کرد که آمریکا در صورت لزوم از قدرت نظامی استفاده خواهد کرد: «اگر نیاز به گزینه نظامی باشد، ما از آن استفاده می‌کنیم. اسرائیل به طور واضح در آن نقش مهمی خواهد داشت. آنها رهبر این حمله خواهند بود. اما ما تحت رهبری هیچ‌کس نیستیم، ما آن‌چه را بخواهیم، انجام می‌دهیم.»
او درباره نتیجه مذاکرات پیش‌رو گفت: «وقتی وارد مذاکرات می‌شوید، خیلی زود متوجه می‌شوید که اوضاع خوب پیش می‌رود یا نه. و من می‌گویم که این مذاکرات خوب پیش نمی‌روند — این فقط یک احساس است.»
بن‌بست دیپلماتیک و تشدید نگرانی‌ها
مذاکرات پیش‌رو در حالی برگزار می‌شود که توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، که فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی را در ازای لغو تحریم‌ها محدود می‌کرد، در سال ۲۰۱۸ با خروج یک‌جانبه ترامپ به بن‌بست رسید. از آن زمان، ایران فعالیت‌های هسته‌ای خود را افزایش داده است.
تلاش‌های دولت جو بایدن برای احیای توافق در سال ۲۰۲۱ از طریق مذاکرات غیرمستقیم در وین نیز به نتیجه نرسید. همچنین رایزنی‌های ایران با کشورهای اروپایی هم به توافقی منجر نشد.
تحریم‌های جدید آمریکا علیه برنامه هسته‌ای ایران
همزمان با تشدید تنش‌ها، وزارت خزانه‌داری آمریکا روز چهارشنبه تحریم‌های جدیدی علیه برنامه هسته‌ای ایران وضع کرد. در این بسته تحریمی، پنج نهاد و یک فرد ایرانی به دلیل حمایت از فعالیت‌های هسته‌ای تحریم شده‌اند. این نهادها شامل سازمان انرژی اتمی ایران و شرکت‌های زیرمجموعه آن از جمله شرکت فناوری سانتریفیوژ ایران و شرکت قدرت توریم می‌شوند.
یک مقام آمریکایی در این باره گفت: «این تحریم‌ها بخشی از فشار مستمر ما برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای است.»
پیام غیرمنتظره تهران به سرمایه‌گذاران آمریکایی
در تحولی قابل‌توجه، رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، روز چهارشنبه اعلام کرد که در صورت دستیابی به توافق، ایران آماده پذیرش سرمایه‌گذاری مستقیم آمریکا خواهد بود. او تاکید کرد که ایران به دنبال بمب هسته‌ای نیست و راه برای همکاری اقتصادی با ایالات متحده باز است.
پزشکیان در سخنرانی‌اش در تهران گفت: «علی خامنه‌ای هیچ مخالفتی با سرمایه‌گذاری آمریکایی‌ها در ایران ندارد!!!. سرمایه‌گذاران آمریکایی، بفرمایید و سرمایه‌گذاری کنید.»
این سخنان چرخشی آشکار از موضع گذشته جمهوری اسلامی است. پس از توافق ۲۰۱۵، جمهوری اسلامی قصد داشت هواپیما از شرکت‌های آمریکایی بخرد، اما عملاً اجازه ورود شرکت‌های آمریکایی به کشور را نمی‌داد.
دیپلماسی در بزنگاه
مذاکرات عمان، که آمریکا آن را مستقیم و جمهوری اسلامی آن را غیرمستقیم توصیف کرده، ممکن است نقطه عطفی در روابط پرتنش دو کشور باشد. در حالی‌که تحریم‌های جدید وضع شده، لحن‌ها تندتر شده و گزینه نظامی بار دیگر بر سر میز آمده، سرنوشت این مذاکرات همچنان در هاله‌ای از ابهام است.
اکنون جهانیان چشم‌انتظار نتیجه این گفت‌وگوها هستند؛ آیا دیپلماسی موفق خواهد شد یا خاورمیانه باید خود را برای بحران جدیدی آماده کند؟
