رهبر جمهوری اسلامی ایران، علی خامنهای، روز سهشنبه ۳۰ اردیبهشت در مراسم بزرگداشت «شهدای خدمت» و سالگرد درگذشت ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور پیشین، ابراز داشت که بهطور جدی گمان نمیکند مذاکرات هستهای با ایالات متحده به نتیجه برسد. وی با اشاره به مواضع صریح رئیسی مبنی بر عدم مذاکره مستقیم با آمریکا، یادآور شد که مذاکرات غیرمستقیم دوره رئیسی نیز بدون دستاورد بوده است.
خامنهای با تأکید بر سیاست جمهوری اسلامی در ادامه غنیسازی اورانیوم در خاک ایران، این اقدام را حق مسلم کشور دانست و به صراحت اعلام کرد: «ما منتظر اجازه هیچ کشوری نیستیم و این موضوع خط قرمز ماست». وی در واکنش به اظهارات مقامهای آمریکایی که خواستار توقف غنیسازی در ایران هستند، آنها را به «یادگیری ادب» دعوت کرد و گفت: «این ادعا که ایران حق غنیسازی ندارد، کاملاً غلط است.»
در همین حال، رضا علیجانی، تحلیلگر سیاسی مقیم پاریس، در گفتوگو با رادیو فردا بیان کرد که سیاست رهبر جمهوری اسلامی پشت اصرار بر غنیسازی، ایجاد راهی برای دستیابی به فناوری ساخت سلاح هستهای است و هدف صرفاً تولید برق نیست. علیجانی افزود: «با توجه به ناترازی شدید برق در ایران، مشخص است که انگیزه اصلی خامنهای موضوعی فراتر از نیازهای غیرنظامی است.»
همزمان با این اظهارات، عباس عراقچی، معاون وزیر خارجه و رئیس هیئت مذاکرهکننده جمهوری اسلامی با آمریکا، مواضع طرف آمریکایی را غیرمنطقی خواند و تأکید کرد که بحث غنیسازی اصلاً موضوع قابل مذاکرهای نیست. این اظهارات پس از آن مطرح شد که خامنهای بهزودی در مناسبت دیگری به ملت ایران درباره دلایل اصرار غربیها بر توقف غنیسازی توضیح خواهد داد.
در پی سخنان رهبر جمهوری اسلامی، بازار ارز ایران دستخوش نوسان شد و قیمت دلار که صبح سهشنبه حدود ۸۲ هزار تومان بود، در ساعات بعدی به بیش از ۸۵ هزار تومان افزایش یافت. همچنین شاخص کل بورس تهران با کاهش ۵۸ هزار واحدی به کانال ۳ میلیون و ۱۶۷ هزار واحد سقوط کرد.
از سوی دیگر، مقامات آمریکایی بهویژه دونالد ترامپ، مارکو روبیو و استیو ویتکاف، خواهان توقف کامل غنیسازی اورانیوم توسط ایران شدهاند. ترامپ در مصاحبهای با شبکه فاکس نیوز ضمن تأکید بر دستیابی به راهحلی برای برنامه هستهای ایران گفت: «ما راهحل خشونتآمیز را نمیخواهیم اما اگر لازم باشد آن را هم در نظر خواهیم گرفت.» روبیو نیز با اشاره به ذخایر اورانیوم غنیشده ۶۰ درصدی ایران هشدار داد که این میزان بسیار نزدیک به غنیسازی ۹۰ درصدی مورد نیاز برای ساخت سلاح هستهای است.
همزمان با این تحولات، کاظم غریبآبادی، معاون حقوقی و بینالمللی وزارت خارجه ایران، اعلام کرد که ایران پیشنهاد برگزاری دور پنجم مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا را دریافت کرده و در حال بررسی آن است. این دور مذاکرات احتمالاً از ۴ تا ۵ خرداد در رم برگزار خواهد شد. با این حال، مقامهای ایران تأکید کردهاند که هنوز هیچ پیشنهاد مکتوبی از آمریکا دریافت نکردهاند.
گفتنی است، جمهوری اسلامی بارها اعلام کرده است که برنامه هستهایاش ماهیتی صلحآمیز دارد، اما در ماههای اخیر تهدید کرده در صورت حمله یا تهدید امنیتی، میتواند «دکترین هستهای» خود را تغییر دهد.
کاظم غریبآبادی همچنین درباره تحریمهای آمریکا گفت که این تحریمها موجب محدودیت دسترسی مردم به تجهیزات پزشکی و بهداشتی شدهاند، هرچند ایران تحت تحریم دارویی و پزشکی نیست و این دروغ محض است.