در حالی که دور دوم مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا در آستانه برگزاری است، علی خامنه‌ای، در اظهاراتی تازه به تشریح موضع نظام درباره این گفت‌وگوها پرداخت. او روز سه‌شنبه، ۲۶ فروردین، در دیدار با مسئولان ارشد قوای سه‌گانه گفت: «مذاکرات در قدم‌های اول خوب اجرا شده‌اند»، اما هم‌زمان هشدار داد که «نباید مسائل کشور را به این گفت‌وگوها گره زد.»
رهبر جمهوری اسلامی تأکید کرد: «ما نه خوشبین افراطی هستیم، نه بدبین افراطی. این یک حرکت و تصمیم‌گیری است که انجام شده و باید آن را پیش برد. البته به طرف مقابل بسیار بدبین هستیم، اما به توانایی‌های داخلی خودمان خوشبین.»
علی خامنه‌ای در عین حال از عملکرد گذشته در دوران برجام انتقاد کرد و گفت: «در آن زمان کشور را شرطی کردیم و همه چیز را منوط به پیشرفت مذاکرات نمودیم؛ این تجربه نباید تکرار شود.»
در نخستین دور از مذاکرات جدید میان تهران و واشینگتن، که روز ۲۲ فروردین در مسقط عمان برگزار شد، دو طرف گفت‌وگوها را «مثبت، سازنده و قانع‌کننده» توصیف کردند. اگرچه در ابتدا اعلام شده بود دور دوم مذاکرات در رم برگزار می‌شود، سخنگوی وزارت خارجه ایران خبر داد که این نشست نیز در مسقط و در روز ۳۰ فروردین انجام خواهد شد.
در همین حال، بازگشت تحریم‌ها از سوی دولت جدید ترامپ در آمریکا، فضای مذاکرات را تحت‌الشعاع قرار داده است. رئیس‌جمهور آمریکا که از ژانویه دوباره قدرت را به دست گرفته، بار دیگر کارزار «فشار حداکثری» را فعال کرده و هشدار داده که در صورت عدم توافق، ایران با تحریم‌های ثانویه و حتی «بمباران» مواجه خواهد شد.
فشار برای راستی‌آزمایی نظامی و توقف غنی‌سازی
استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه و مسئول هیئت مذاکره‌کننده، تأکید کرده است که تهران نیازی به غنی‌سازی بالای ۳.۶۷ درصد ندارد. او دو محور اصلی توافق را «راستی‌آزمایی سطح غنی‌سازی اورانیوم» و «راستی‌آزمایی ابعاد نظامی برنامه هسته‌ای ایران» عنوان کرده است.
به گفته او، این راستی‌آزمایی شامل سامانه‌های موشکی، ذخایر موشک و حتی ماشه‌های بمب خواهد بود. ایران در حال حاضر اورانیوم را تا سطح ۶۰ درصد غنی‌سازی می‌کند که فاصله کمی با سطح نظامی ۹۰ درصدی دارد.
با وجود رد همیشگی تلاش برای تولید سلاح هسته‌ای از سوی تهران، گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حاکی از آن است که ایران اورانیوم کافی برای ساخت شش بمب هسته‌ای را در اختیار دارد، مشروط بر آن‌که سطح غنی‌سازی به ۹۰ درصد برسد.
خطوط قرمز از دیدگاه تهران
رهبر جمهوری اسلامی در سخنان خود گفت که «خطوط قرمز برای ما و طرف مقابل کاملاً روشن است» اما جزئیاتی در این‌باره ارائه نکرد. با این حال، علی محمد نائینی، سخنگوی سپاه پاسداران، بار دیگر تأکید کرد که «امنیت ملی، قدرت دفاعی و نظامی جمهوری اسلامی» جزو خطوط قرمز کشور است و تحت هیچ شرایطی درباره آن گفت‌وگو نخواهد شد.
این موضع‌گیری در حالی صورت می‌گیرد که آمریکا تلاش دارد با تشدید فشار نظامی و اقتصادی، تهران را وادار به عقب‌نشینی از فعالیت‌های حساس هسته‌ای و نظامی کند.
به نظر می‌رسد روند مذاکرات پیش‌رو، به ویژه در آستانه برگزاری دور دوم آن در مسقط، با توجه به تهدیدهای فزاینده و موضع‌گیری‌های دو طرف، یکی از پیچیده‌ترین و حساس‌ترین مراحل خود را طی می‌کند.
