Compiled by: Emili TK
هر سال یک میلیون درخت در سراسر جهان برای تولید دستمال توالت قطع می‌شود. آیا پرورش دستمال توالت شخصی، گزینه‌ای پایدارتر است؟
در شهر مرو در شرق کنیا، یک گیاه سبز و انبوه به نام پلکتنترس بارباتوس در مناظر دیده می‌شود. بنیامین موتِمبی، یکی از ساکنان مرو، این گیاه را نه برای خوراک بلکه به‌عنوان دستمال توالت پرورش می‌دهد. او از سال ۱۹۸۵ شروع به کشت این گیاه کرده است. موتِمبی می‌گوید: «این گیاه را از پدربزرگم یاد گرفتم و از آن زمان تاکنون استفاده می‌کنم. نرم است و بوی خوبی دارد.»
Mutembei در حال رشد گیاه Plectranthus barbatus برای استفاده به عنوان رول توالت در Meru، کنیا است
پلکتنترس بارباتوس گیاهی برگدار است که می‌تواند تا ارتفاع ۲ متر رشد کند. برگ‌های آن اندازه‌ای شبیه به یک مربع دستمال توالت صنعتی دارند و بویی خوشایند از نعناع و لیمو منتشر می‌کنند. سطح برگ‌ها پوشیده از موهای ریز است که به آن بافتی نرم می‌بخشد. این گیاه در دمای گرمسیری و نور غیرمستقیم به‌خوبی رشد می‌کند و در مناطق مختلف آفریقا به‌طور گسترده کشت می‌شود. همچنین گاهی برای تعیین مرزهای املاک مورد استفاده قرار می‌گیرد.
موتِمبی می‌گوید: «این گیاه از دیرباز دستمال توالت آفریقایی بوده است و همه افراد خانواده‌ام از آن استفاده می‌کنند. فقط زمانی که برگ‌های گیاه تمام می‌شود، دستمال توالت صنعتی می‌خرم.»
این گیاه برای موتِمبی جایگزینی اقتصادی به جای خرید دستمال توالت صنعتی شده است. در کنیا، قیمت دستمال توالت به دلیل هزینه بالای مواد اولیه وارداتی مانند خمیر چوب افزایش یافته است. طبق گزارش انجمن تولیدکنندگان کنیا، این مواد اولیه ۷۵ تا ۸۰ درصد از قیمت نهایی محصولات دستمال توالت را تشکیل می‌دهند.
تولید دستمال توالت صنعتی، که عمدتاً از خمیر چوب بکر تهیه می‌شود، تأثیرات مخربی بر محیط زیست دارد. این صنعت سالانه باعث قطع حدود یک میلیون درخت می‌شود. طبق گزارش Ethical Consumer، صنعت کاغذ و خمیر کاغذ بیشترین مصرف‌کننده چوب بکر در جهان است و مسئول حدود ۳۵ درصد از درختان برداشت‌شده برای تولید کاغذ است. این امر به تخریب جنگل‌ها، از بین رفتن تنوع زیستی و اختلال در اکوسیستم منجر می‌شود.
پتانسیل این گیاه در کشـورهای دیگر نیز در حال بررسـی است. رابیـن بیش از 100 Plectranthus barbatus را در مهـد کودک خود در فلوریدا رشد می دهد
مارتین اودیامبو، یک گیاه‌شناس از موزه ملی کنیا که در زمینه گیاهان سنتی تخصص دارد، معتقد است که پلکتنترس بارباتوس می‌تواند راه‌حلی برای کاهش تأثیرات زیست‌محیطی ناشی از تولید دستمال توالت باشد. او می‌گوید: «این گیاه دستمال توالت آفریقایی است. بسیاری از جوانان امروزی این گیاه را نمی‌شناسند، اما پتانسیل آن به‌عنوان جایگزینی دوستدار محیط زیست بسیار بالاست.»
این گیاه در شرایط گرمسیری و نور غیرمستقیم به سرعت رشد می‌کند و تنها در مدت ۱ تا ۲ ماه به ارتفاع کامل خود می‌رسد. قلمه‌ای از این گیاه حدود ۵۰ شیلینگ کنیا (۰.۳۷ دلار) قیمت دارد.
علاقه‌مندان از سراسر کنیا در کلاس‌های اودیامبو شرکت می‌کنند تا با کاربردهای این گیاه آشنا شوند و قلمه‌هایی از باغ گیاه‌شناسی او در نایروبی خریداری کنند. او می‌گوید: «کلاس من اکنون بیش از ۶۰۰ شرکت‌کننده دارد. مردم مشتاق یادگیری استفاده از این گیاه هستند و اغلب قلمه‌هایی برای بردن به شهرهای خود درخواست می‌کنند.»
گیاه پلکتنترس بارباتوس
در ایالات متحده نیز، رابین گرینفیلد، یک فعال محیط زیست، از این گیاه استفاده کرده و بیش از ۱۰۰ گیاه پلکتنترس بارباتوس را در نهالستان خود در فلوریدا پرورش داده است. او این قلمه‌ها را رایگان یا با کمک‌های داوطلبانه توزیع می‌کند تا مردم را به پرورش دستمال توالت شخصی ترغیب کند.
اما چالش‌های بزرگی برای استفاده گسترده از این گیاه وجود دارد، از جمله مشکلات مرتبط با سیستم‌های فاضلاب که تنها مواد محلول را می‌توانند دفع کنند. همچنین در برخی کشورها مانند آفریقای جنوبی، این گیاه به‌عنوان گونه‌ای مهاجم شناخته می‌شود و کشت آن ممنوع است.
اودیامبو همچنان به آینده این گیاه امیدوار است و می‌گوید: «می‌دانم که برخی افراد استفاده از برگ به‌عنوان دستمال توالت را قدمی به عقب می‌دانند، اما با شناخت مزایای این گیاه، معتقدم که می‌توان آن را به یک جایگزین سبز تبدیل کرد.»
