در تحولی تازه در روابط پرتنش تهران و واشینگتن، دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، از آمادگی کامل خود برای دیدار و گفتوگو با عالیترین مقامات جمهوری اسلامی ایران خبر داد. او در مصاحبهای که اخیراً با مجله تایم در کاخ سفید انجام داده، تأکید کرده است که حاضر است با مسعود پزشکیان، رئیسجمهور ایران، یا حتی آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، بهصورت مستقیم وارد مذاکره شود.
ترامپ در این مصاحبه که روز جمعه پنجم اردیبهشت منتشر شد، در پاسخ به سوالی درخصوص احتمال ملاقات با مقامات عالیرتبه ایرانی گفت: «قطعاً، من هیچ مشکلی با این موضوع ندارم. فکر میکنم که ما در نهایت با ایران به توافق خواهیم رسید. گفتوگو بهتر از تقابل است، بهویژه زمانی که پای امنیت جهانی در میان است.»
دیپلماسی یا حمله نظامی؟
درحالیکه برخی گزارشها ادعا کرده بودند که ترامپ مانع حمله اسرائیل به زیرساختهای هستهای ایران شده، او با رد این گمانهزنیها اظهار داشت که اگرچه شرایط را برای اسرائیل «آسان» نکرده، اما گزینه نظامی را به عنوان اولویت نخست خود نیز نمیبیند. او گفت: «امیدوارم که توافق حاصل شود، چرا که گزینه نظامی آخرین راهحل است. شاید مجبور شویم وارد جنگ شویم، چون ایران نباید به سلاح هستهای دست یابد، اما ترجیح من صلح است، نه بمب.»
رئیسجمهور ایالات متحده همچنین در دیدار اخیر خود با نخستوزیر نروژ، به روند مثبت مذاکرات با ایران اشاره کرده و افزود: «ما در مسیر توافقی هستیم که شاید بتواند جانهای زیادی را نجات دهد. چنین توافقی، اگر هوشمندانه طراحی شود، میتواند تنشها را کاهش دهد و ثبات منطقهای را افزایش دهد.»
مذاکرات غیرمستقیم، بدون اروپا
در همین راستا، وزارت خارجه ایالات متحده اعلام کرده است که دور سوم مذاکرات غیرمستقیم میان تهران و واشینگتن قرار است روز شنبه در پایتخت عمان برگزار شود. این گفتوگوها با میانجیگری عمان و بدون حضور طرفهای اروپایی، در حال پیگیری است و نقش مستقیمتری را برای واشینگتن و تهران رقم زده است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، نیز به منظور شرکت در این مذاکرات راهی مسقط شده است. او پیشتر اعلام کرده بود که ایران برای ایجاد چارچوبی پایدار و محترمانه برای حلوفصل پرونده هستهای آمادگی دارد، مشروط بر اینکه حقوق هستهای ایران محترم شمرده شود.
گفتنی است که بازگشت ترامپ به کاخ سفید و آغاز مکاتبات مستقیم میان او و آیتالله خامنهای، نشانهای از تغییر فضای سیاسی و استراتژیک میان دو کشور تلقی میشود. مذاکرات فعلی از ۲۳ فروردین ماه آغاز شده و به گفته منابع آگاه، به مرحلهای حساس رسیده است.
نگرانی اسرائیل از توافق احتمالی
در طرف دیگر معادله، اسرائیل بهشدت نسبت به نتایج احتمالی این مذاکرات ابراز نگرانی کرده است. کانال ۱۲ تلویزیون اسرائیل گزارش داده که برخی از مقامات امنیتی این کشور بر این باورند که توافق قریبالوقوع میان تهران و واشینگتن ممکن است نتواند مانع از دستیابی ایران به توانایی تولید سلاح هستهای شود.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در دیداری اخیر با اعضای کنگره آمریکا، بار دیگر بر ضرورت هماهنگی و فشار همهجانبه برای توقف کامل برنامه هستهای جمهوری اسلامی تأکید کرد. او هشدار داد که هرگونه توافقی که به ایران اجازه ادامه غنیسازی بدهد، بهمثابه چراغ سبزی برای عبور از خطوط قرمز امنیتی منطقه خواهد بود.