جدیدترین آمار شرکت مدیریت منابع آب ایران نشان میدهد حجم آب موجود در مخازن سدهای کشور تا ۲۵ مرداد به حدود ۲۱ میلیارد متر مکعب رسیده است. و این یعنی بحران آب در ایران به مرحله خطرناکی رسیده است. این رقم نسبت به سال گذشته، ۲۵ درصد کاهش داشته است. در واقع، تنها ۴۱ درصد ظرفیت سدها پر است و ۵۹ درصد خالی ماندهاند.
ورودی سدها از ابتدای مهرماه سال گذشته تاکنون ۲۳ میلیارد و ۸۱۰ میلیون متر مکعب بوده که نسبت به ۴۰ میلیارد و ۸۹۰ میلیون متر مکعب سال گذشته، ۴۲ درصد کاهش دارد. خروجی سدها نیز ۲۲ درصد کمتر شده است.
سدهای بحرانی و کمآبی مناطق
وضعیت در برخی استانها به شدت بحرانی است. سدهای شیمیل و نیان در هرمزگان، رودبال داراب در فارس و وشمگیر در گلستان در عمل خالی هستند.
سد لار تهران فقط پنج درصد ظرفیت دارد. سدهای دوستی و طرق خراسان رضوی پنج و شش درصد، و سد پانزده خرداد قم هشت درصد آب دارند. سایر سدهای مهم، از جمله استقلال و سرنی هرمزگان، سفیدرود گیلان و ساوه، کمتر از ۱۵ درصد ظرفیت دارند.
در مجموع، ۱۲ سد حیاتی کشور کمتر از ۱۰ درصد ذخیره آب دارند و این وضعیت، تامین آب آشامیدنی و کشاورزی را با خطر جدی روبهرو کرده است.
کاهش بارشها و تشدید خشکسالی
بارشها نیز کاهش قابل توجهی داشته است. مجموع بارندگی از ابتدای سال آبی تا ۲۵ مرداد ۱۴۷ میلیمتر گزارش شده که نسبت به میانگین بلندمدت ۳۹ درصد و نسبت به سال گذشته ۴۰ درصد کاهش دارد. تنها استان گیلان بارش عادی داشته و استانهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان کمترین بارش را تجربه کردهاند.
پیامدهای بحران آب و هشدار کارشناسان
کارشناسان هشدار میدهند، این کاهش ذخایر نشانههای تشدید خشکسالی در ایران است. بنفشه زهرایی، مدیر مؤسسه آب دانشگاه تهران، میگوید بارش کشور کمتر از یکسوم متوسط جهانی است و تغییرات اقلیمی تواتر و شدت خشکسالیها را افزایش داده است. زهرایی تأکید میکند توسعه صنعتی و کشاورزی بدون توجه به منابع محدود آب، بحران را عمیقتر کرده است. بسیاری از شهرها و صنایع پرمصرف در مناطق کمآب ساخته شدهاند، وضعیتی که مدیریت پایدار آب را دشوار میکند.
اقدامات مسئولان و محدودیتها
در پایتخت، دولت تصمیم گرفته آب سد طالقان را به تهران منتقل کند. مسعود پزشکیان اعلام کرده خط انتقال تا مهرماه آماده بهرهبرداری خواهد شد. باقر قرمزچشمه، پژوهشگر حوزه آبخیزداری، هشدار داده دستکاری در طبیعت پیامدهای زیستمحیطی دارد و بیتوجهی به حقآبهها اکوسیستمها را تهدید میکند.
همچنین بخش کشاورزی بزرگترین مصرفکننده آب در ایران است و مصرف آن هفت برابر بخش خانگی است. در چنین شرایطی، سیاستهای مسئولان غالباً شامل جیرهبندی و توصیه به صرفهجویی بوده است.