برای نخستینبار از سال ۲۰۱۲، پرچم ایالات متحده آمریکا روز پنجشنبه هشتم خرداد (۳۰ مه) بر فراز اقامتگاه رسمی سفیر آمریکا در دمشق به اهتزاز درآمد؛ اقدامی نمادین که میتواند آغازگر فصل تازهای در روابط میان واشنگتن و دولت جدید سوریه باشد.
توماس باراک، فرستاده ویژه جدید آمریکا در امور سوریه، این پرچم را شخصاً در دمشق برافراشت. با وجود این نمایش نمادین، وزارت خارجه آمریکا هنوز از بازگشایی رسمی سفارت این کشور در سوریه سخنی به میان نیاورده است.
تغییر در مواضع واشنگتن؛ تسهیل تحریمها پس از دیدار ترامپ و الشرع
این تحول تنها چند هفته پس از آن رخ میدهد که دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده، با احمد الشرع، رئیسجمهور تازهکار سوریه، در ریاض دیدار کرد؛ دیداری که با اعلام تسهیل بخشی از تحریمهای واشنگتن علیه دمشق همراه بود.
وزارت خارجه آمریکا نیز همزمان با برافراشته شدن پرچم، در بیانیهای در پلتفرم ایکس (توییتر سابق)، انتصاب تام باراک را به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه اعلام و تأکید کرد:
«تام میداند که پتانسیل زیادی در همکاری با سوریه برای توقف افراطیگری، بهبود روابط و برقراری صلح در خاورمیانه وجود دارد. ما با هم، آمریکا و جهان را دوباره امن خواهیم ساخت!»
تام باراک که همزمان سفیر آمریکا در ترکیه نیز هست، در پستی جداگانه از «دیدگاه جسورانه ترامپ» برای شکل دادن به آیندهای تازه در منطقه قدردانی کرد و آن را تلاشی برای «رهایی خاورمیانه از سرکوب تاریخی» دانست.
از تعطیلی سفارت تا بازگشت به دمشق؛ تحولی پس از یک دهه جنگ و خونریزی
سفارت آمریکا در دمشق در فوریه ۲۰۱۲، در پی آغاز جنگ داخلی سوریه و افزایش خشونتها علیه معترضان، تعطیل شد. از آن زمان، تمامی فرستادگان ایالات متحده در امور سوریه فعالیتهای خود را از خارج از کشور، عمدتاً در ترکیه یا اردن، انجام میدادند.
آخرین سفیر رسمی آمریکا، رابرت فورد، کمی پیش از بسته شدن سفارت، خاک سوریه را ترک کرد.
در پی جنگ داخلی طولانی و خونبار که از سال ۲۰۱۱ آغاز شد و بیش از ۱۴ سال به طول انجامیده است، صدها هزار نفر کشته و میلیونها نفر آواره شدند. طی این سالها، دولت بشار اسد، با حمایتهای سیاسی و نظامی ایران و روسیه، در قدرت باقی ماند؛ در حالیکه واشنگتن و متحدان غربیاش با اعمال تحریمهای شدید، تلاش کردند حکومت او را منزوی کنند.
حکومت جدید سوریه و چرخش قدرت
در آذر ۱۴۰۳، حکومت بشار اسد در پی یک حمله برقآسا از سوی گروه اسلامگرای هیئت تحریر الشام به رهبری احمد الشرع سقوط کرد. این گروه که سابقهای در مخالفت با دولت اسد داشت، اکنون بخش قابل توجهی از ساختار حکومتی جدید سوریه را تشکیل میدهد.
در چنین شرایطی، برافراشته شدن پرچم آمریکا در دمشق میتواند نشانگر آغاز فصلی تازه از تعامل میان واشنگتن و دولت جدید سوریه باشد؛ تعاملی که شاید مقدمهای برای بازتعریف حضور آمریکا در خاورمیانه پس از یک دهه درگیری و انزوا باشد.