رئیس گمرک ایران اعلام کرد که طی ۱۱ ماه سال جاری، ۱۰۰ تن شمش طلا در ازای صادرات کالا وارد کشور شده است. این میزان واردات نسبت به سال گذشته که تنها ۳۰ تن بود، بیش از سه برابر افزایش یافته است.
فرود عسگری، رئیس گمرک، روز شنبه ۴ اسفند بدون اشاره به ارزش طلای واردشده، خاطرنشان کرد که بر اساس آمارهای ۱۰ ماه نخست سال، حجم واردات شمش طلا توسط بازرگانان ایرانی معادل ۸۱ تن و به ارزش ۶.۳ میلیارد دلار بوده است. این رقم حدود ۱۳ درصد از کل صادرات غیرنفتی کشور را تشکیل میدهد.
تسهیل واردات طلا در ایران پس از آن صورت گرفت که به دلیل تحریمهای اقتصادی، جمهوری اسلامی با مشکلات جدی در دریافت و انتقال ارزهای خارجی نظیر دلار و یورو روبهرو شد. این سیاست از آذرماه سال گذشته آغاز شد و حدود یک ماه پیش، مالیات واردات شمش طلا نیز بهطور کامل لغو گردید.
همزمان با این تغییرات، دولت ایران در اواخر دیماه بازار نیمایی ارز را پس از هفت سال فعالیت تعطیل کرد. پیشتر، برخی رسانههای داخلی گزارش داده بودند که به دلیل کمبود ارز، زمان انتظار واردکنندگان برای دریافت ارزهای خارجی از ۸۰ روز به ۲۰۰ روز افزایش یافته است.
در واکنش به این شرایط، دولت از ابتدای ماه گذشته بازار جدیدی با عنوان «بازار ارز تجاری» راهاندازی کرد. معاملات در این بازار با روشی به نام «جورسازی» انجام میشود که طی آن، صادرکنندگان کالا، درآمدهای ارزی خود را با نرخ توافقی به واردکنندگان میفروشند. بانک مرکزی و وزارت اقتصاد دولت مسعود پزشکیان این فرآیند را «کشف قیمت ارز» نامیدهاند.
کاهش درآمدهای نفتی و افزایش نرخ دلار
همزمان با رشد واردات طلا و تغییرات بازار ارز، گزارشها از کاهش شدید درآمدهای نفتی ایران خبر میدهند. گمرک ایران درآمد صادرات نفتی کشور در نیمه نخست سال را ۲۳ میلیارد دلار اعلام کرد اما پس از آن، هیچ آمار رسمی منتشر نشد. با این حال، عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، اخیراً در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد که درآمد حاصل از صادرات نفت در ۱۰ ماه نخست سال تنها ۳۰ میلیارد دلار بوده است. این آمار نشان میدهد که درآمد ماهانه نفت در نیمه دوم سال تقریباً به نصف کاهش یافته است.
در همین حال، نرخ دلار در بازار آزاد ایران به روند صعودی خود ادامه میدهد. روز شنبه، قیمت دلار در برخی ساعات از مرز ۹۵ هزار تومان نیز عبور کرد که نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایشی ۷۰ درصدی را نشان میدهد. در زمان تنظیم این گزارش، هر دلار آمریکا با قیمت حدود ۹۴ هزار و ۲۵۰ تومان معامله میشد که نسبت به اوایل ماه گذشته ۱۵ درصد افزایش داشته است.